...ਹੁਣ ਦਿੱਲੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਕਮੇਟੀ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਧਰਮ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰੇਗੀ? - ਜਸਵੰਤ ਸਿੰਘ 'ਅਜੀਤ'

ਇਨ੍ਹਾਂ ਹੀ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਵਲੋਂ ਆਪਣੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਇੱਕ ਗਸ਼ਤੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਦਿੱਲੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਕਮੇਟੀ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ 550-ਸਾਲਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਪੁਰਬ ਪ੍ਰਤੀ ਸਮਰਪਿਤ ਇੱਕ ਤਿੰਨ-ਦਿਨਾਂ (12-14 ਜੁਲਾਈ) ਵਿਸ਼ੇਸ਼-ਸਮਾਗਮ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਨਿਊਯਾਰਕ (ਅਮਰੀਕਾ) ਵਿੱਚ ਕਰਨ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਜੇ ਉਹ ਆਪ ਜਾਂ ਕੋਈ ਹੋਰ ਸੱਜਣ ਇਸ ਸਮਾਗਮ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਉਥੇ ਜਾਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੋਵੇ, ਉਹ ਆਪਣਾ ਪਾਸਪੋਰਟ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸੰਬੰਧਤ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਸ. ਜਸਮੇਨ ਸਿੰਘ ਨੋਨੀ ਦੇ ਪਾਸ ਜਮਾ ਕਰਵਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਵੀ ਸਪਸ਼ਟ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ 'ਕੇਵਲ' ਰਿਹਾਇਸ਼ ਅਤੇ ਲੰਗਰ ਆਦਿ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ 'ਹੀ' ਉਥੋਂ ਦੀ ਸੰਗਤ ਵਲੋਂ ਕੀਤਾ ਜਾਇਗਾ, ਬਾਕੀ ਸਾਰੇ ਖਰਚ (ਇਹ ਸਪਸ਼ਟ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਕਿ ਉਥੇ ਆਉਣ-ਜਾਣ ਦੇ ਖਰਚ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਂਗ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕਾ-ਇੰਗਲੈਂਡ ਦੀ ਸੈਰ ਕਰਵਾਉਣ ਪੁਰ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਕਮੇਟੀ ਵਲੋਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਸ ਵਾਰ ਵੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਕਮੇਟੀ ਵਲੋਂ ਕੀਤਾ ਜਾਇਗਾ ਜਾਂ...) ਆਪ ਹੀ ਸਹਿਣ ਕਰਨੇ ਹੋਣਗੇ। ਇਸ ਪਤ੍ਰ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਇਉਂ ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਿਵੇਂ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਮੁੱਖੀਆਂ ਨੇ ਇਹ ਮੰਨ ਲਿਆ ਹੈ ਕਿ ਦਿੱਲੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਆਪਣੇ ਅਧਿਕਾਰ-ਖੇਤ੍ਰ, ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਧਰਮ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਨ ਸੰਬੰਧੀ ਉਸਦੀਆਂ ਜ਼ਿਮੇਂਦਾਰੀਆਂ ਪੂਰੀਆਂ ਹੋ ਗਈਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ, ਇਸਲਈ ਉਸਨੂੰ ਹੁਣ ਦੇਸ਼-ਵਿਦੇਸ਼ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹਿਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖੀ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਜ਼ਿਮੇਂਦਾਰੀਆਂ ਸੰਭਾਲ ਲੈਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ।


ਦੀਵੇ ਥਲੇ ਅਨ੍ਹੇਰਾ : ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਵੇਖਦਿਆਂ ਹੋਇਆਂ ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਿਵੇਂ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਮੁੱਖੀਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਗਲ ਦੀ ਕੋਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਕਿ ਜੋ ਸਿੱਖ ਬੱਚੇ, ਸਕੂਲਾਂ-ਕਾਲਜਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁਰਖਿਅਤ 'ਸਿੱਖ ਘਟਗਿਣਤੀ ਕੋਟੇ' ਅਧੀਨ ਦਾਖਲਾ ਲੈਣ ਲਈ, ਆਪਣੇ 'ਸਿੱਖ' ਹੋਣ ਦਾ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਲੈਣ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਫਤਰ ਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਜਦੋਂ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਜਾਂ ਇਤਿਹਾਸ ਨਲ ਸੰਬੰਧਤ ਸੁਆਲ-ਜੁਆਬ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਬਹੁਤੇ ਬੱਚੇ ਦਸ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ ਦੇ ਨਾਂ ਤਕ ਵੀ ਨਹੀਂ ਦਸ ਸਕਦੇ, ਕਈ ਬੱਚੇ ਤਾਂ ਇਹ ਵੀ ਨਹੀਂ ਦਸ ਸਕਦੇ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਨਾਲ ਜਿਸ ਇਤਿਹਾਸਕ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਲਈ ਨਿਰੰਤਰ ਜਾਂਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਉਸਦੀ ਇਤਿਹਾਸਕਤਾ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਕਿਹੜੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨਾਲ ਹੈ? ਉਸ ਸਮੇਂ ਤਾਂ ਹੋਰ ਵੀ ਹੈਰਾਨੀ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਬਚਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਵਿਚੋਂ ਵੀ ਕਈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸੁਆਲਾਂ ਦਾ ਜੁਆਬ ਨਹੀਂ ਦੇ ਪਾਂਦੇ।


ਘਰ ਵੀ ਅਨ੍ਹੇਰੇ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਬਚਿਆ : ਇਸੇ ਦੌਰਾਨ ਕੁਝ-ਇੱਕ ਸੱਜਣਾਂ ਨੇ ਦਸਿਆ ਕਿ ਬੀਤੇ ਦਿਨੀਂ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਪੁਰ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਇੱਕ ਜ਼ਿਮੇਂਦਾਰ ਮੁੱਖੀ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਇੱਕ ਵੀਡੀਓ ਕਲਿਪ ਵਾਇਰਲ ਹੋਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸ ਮੁੱਖੀ ਵਲੋਂ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਪੰਡਤਾਂ ਦੀ ਪੁਕਾਰ 'ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਧਾਰਮਕ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਦੀ ਰਖਿਆ ਲਈ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਵਲੋਂ ਆਪਣੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਉਸਨੂੰ ਇਹ ਦਸਿਆਂ ਗਿਆ ਕਿ ਇਹ (ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਪੰਡਤਾਂ ਦੀ ਪੁਕਾਰ 'ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਧਾਰਮਕ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਦੀ ਰਖਿਆ ਲਈ) ਸ਼ਹਾਦਤ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਨੇ ਦਿੱਤੀ ਸੀ, ਨਾ ਕਿ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ, ਤਾਂ ਜਾ ਕੇ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਕਥਨ ਵਿੱਚ ਸੋਧ ਕੀਤੀਾ। ਇਸ ਗਲ ਦੇ ਚਲਦਿਆਂ ਸੁਆਲ ਉਠਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਜਿਸ ਧਾਰਮਕ ਸੰਸਥਾ ਦੇ ਇੱਕ ਜ਼ਿਮੇਂਦਾਰ ਮੁੱਖੀ ਦਾ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਤੇ ਉਸਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਗਿਆਨ ਅੱਧਾ-ਅਧੂਰਾ ਹੋਵੇ, ਉਸ ਸੰਸਥਾ ਲਈ ਕੀ ਇਹ ਜ਼ਰੂਰੀ ਨਹੀਂ ਕਿ ਉਹ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਪਣਾ ਘਰ ਸੰਭਾਲੇ 'ਤੇ ਆਪਣੇ ਮੁੱਖੀਆਂ, ਮੈਂਬਰਾਂ ਤੇ ਸਟਾਫ-ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇ ਨਾਲ ਨਿਪੁੰਨ ਕਰੇ, ਉਸਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੇ ਅਧਿਕਾਰ-ਖੇਤ੍ਰ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਰਹੇ ਸਿੱਖ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ ਧਰਮ ਨਾਲ ਜੋੜਨ ਪ੍ਰਤੀ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿਮੇਂਦਾਰੀ ਨਿਭਾਏ। ਜਦੋਂ ਉਸਦੀਆਂ ਇਹ ਜ਼ਿਮੇਂਦਾਰੀਆਂ ਪੂਰੀਆਂ ਹੋ ਜਾਣ ਤਾਂ ਹੀ ਉਹ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਹੋਰ ਹਿਸਿਆਂ ਵਲ ਝਾਂਕੇ।

 ਅੰਤ੍ਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਿੱਖ ਸੰਸਥਾ : ਸਿੱਖੀ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰ ਪ੍ਰਤੀ ਸਮਰਪਿਤ ਨਵ-ਗਠਿਤ ਸੰਸਥਾ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਸਿੱਖ ਕੌਂਸਿਲ ਦੇ ਗਠਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸਦੀ ਦੂਸਰੀ ਬੈਠਕ ਬੀਤੇ ਦਿਨੀਂ ਇਥੇ ਹੋਈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਕਿ ਸੰਸਥਾ ਦੇ ਕੰਮ-ਕਾਜ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਸਦਾ ਵਿਧਾਨ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾਏ, ਤਾਂ ਜੋ ਉਸਦੇ ਸਾਰੇ ਕੰਮ ਨਿਯਮਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਅਤੇ ਯੋਜਨਾਬੱਧ ਢੰਗ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਵਧਦੇ ਰਹਿ ਸਕਣ। ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਹ ਵੀ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਕਿ ਇਸ ਸੰਸਥਾ ਦਾ ਮੁੱਖ ਏਜੰਡਾ ਰਾਜਨੀਤੀ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਕੇਵਲ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਬਾਣੀ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਸਰਬ-ਸਾਂਝੇ ਸੰਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਪ੍ਰਚਾਰਤ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਹੀ ਹੋਵੇ। ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਸੰਸਥਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਪੰਥਕ ਏਕਤਾ ਲਈ ਵੀ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਰਹਿ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਦਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਬੈਠਕ ਵਿੱਚ ਸ. ਕੁਲਬੀਰ ਸਿੰਘ, ਡਾ. ਹਰਮੀਤ ਸਿੰਘ, ਸ. ਜਤਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਸਾਹਨੀ, ਸ. ਤਰਸੇਮ ਸਿੰਘ ਸਹਿਤ ਕਈ ਪ੍ਰਮੁਖ ਸਿੱਖ ਸ਼ਖਸੀਅਤਾਂ ਨੇ ਹਿਸਾ ਲਿਆ।


ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਪ੍ਰਤੀ ਸਮਰਪਿਤ: ਬੀਤੇ ਲਗਭਗ ਤਿੰਨ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਵਿਰਸੇ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰ-ਪਸਾਰ ਪ੍ਰਤੀ ਸਮਰਪਿਤ ਚਲੀ ਆ ਰਹੀ ਸੰਸਥਾ, ਪੰਜਾਬੀ ਪ੍ਰੋਮੋਸ਼ਨ ਫੋਰਮ ਵਲੋਂ ਇਸ ਵਰ੍ਹੇ ਗਰਮੀਆਂ ਦੀਆਂ ਛੁਟੀਆਂ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ ਡੇਢ ਮਹੀਨੇ ਤਕ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਮੁਫਤ ਸਿਖਿਆ ਦੇਨੇ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਰਸੇ ਨਾਲ ਜੋੜਨੇ ਲਈ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹਿਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕਲਾਸਾਂ ਲਾਏ ਜਾਣ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਆਯੋਜਨ ਦੀ ਸਮਾਪਤੀ ਪੁਰ, ਪ੍ਰਤਿਭਾਸ਼ਾਲੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਅਤੇ ਇਸ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਸੇਵਾ ਭਾਵਨਾ ਨਾਲ ਸਹਿਯੋਗ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ / ਅਧਿਆਪਕਾਵਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸੱਜਣਾਂ ਦਾ ਸਨਮਾਨ-ਸਤਿਕਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਮਾਗਮ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਮੌਕੇ 'ਤੇ ਫੋਰਮ ਦੇ ਮੁੱਖੀ ਬੀ. ਵਰਿੰਦਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਆਏ ਮਹਿਮਾਨਾਂ ਦਾ ਸਵਾਗਤ ਕਰਦਿਆਂ ਸੰਸਥਾ ਵਲੋਂ ਬੀਤੇ ਤਿੰਨ ਦਹਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਖੇਤ੍ਰ ਵਿੱਚ ਕੀਤੇ ਗਏ ਅਤੇ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਕੰਮਾਂ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਵਿੱਚ ਵਿਸਥਾਰ ਨਾਲ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਸਿਆਂ ਕਿ ਫੋਰਮ ਵਲੋਂ ਪੰਜਾਬੀ ਦੀ ਸਿਖਿਆ ਲਈ ਲਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਚਲੀਆਂ ਆ ਰਹੀ ਕਲਾਸਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਬਚਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਗੈਰ-ਸਿੱਖ, ਹਿੰਦੂ, ਮੁਸਲਮਾਨ, ਇਸਾਈ ਆਦਿ ਫਿਰਕਿਆਂ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਬੱਚੇ ਵੀ ਵਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ਬੜੇ ਉਤਸਾਹ ਅਤੇ ਲਗਨ ਨਾਲ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਗਿਆਨ ਹਾਸਲ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਮੌਕੇ 'ਤੇ ਦਿੱਲੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸ. ਮਨਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਸਿਰਸਾ, ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਵਾਈਸ ਚਾਂਸਲਰ ਡਾ. ਜਸਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਮਨਮਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਅਯੂਰ, ਦਿੱਲੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਹੋਰ ਮੁੱਖੀ, ਬੀਬੀ ਰਣਜੀਤ ਕੌਰ (ਸੀਨੀਅਰ ਮੀਤ ਪ੍ਰਧਾਨ), ਸ. ਹਰਮੀਤ ਸਿੰਘ ਕਾਲਕਾ (ਜਨਰਲ ਸਕਤੱਰ) ਆਦਿ ਨੇ ਵੀ ਆਪਣੀ ਹਾਜ਼ਰੀ ਦਰਜ ਕਰਵਾ, ਪ੍ਰਤਿਭਾਸ਼ਾਲੀ ਬਚਿਆਂ ਅਤੇ ਸੰਸਥਾ ਦੇ ਹੋਰ ਸਹਿਯੋਗੀਆਂ ਨੂੰ ਸਨਮਾਨਤ ਕੀਤਾ। 


...ਅਤੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ : ਹੁਣ ਜਦਕਿ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧਤਾ ਕਰਨ ਦੇ ਦਾਅਵੇਦਾਰ ਸਾਰੇ ਹੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਮਹਤੱਤਾ-ਹੀਨ ਹੋ ਚੁਕੇ ਹਨ ਤਾਂ ਇਹ ਸਮਝ ਪਾਣਾ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਨਹੀਂ ਕਿ ਜਿਸ ਰਾਜਨੀਤਕ ਸਵਾਰਥ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮੁਖੀਆਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਧਾਰਮਕ ਜ਼ਿਮੇਂਦਾਰੀ ਨਿਭਾਉਣ ਵਲੋਂ ਕਿਨਾਰਾ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ, ਉਥੇ ਵੀ ਉਹ ਆਪਣੀ ਸੁਤੰਤਰ ਹੋਂਦ ਬਣਾਈ ਰੱਖ ਨਹੀਂ ਸਕੇ। ਇਤਿਹਾਸ ਗਵਾਹ ਹੈ ਕਿ 'ਰਾਜ ਬਿਨਾ ਨਹਿ ਧਰਮ ਚਲੈ ਹੈਂ' ਦਾ ਭਰਮ ਪੈਦਾ ਕਰ ਜਦੋਂ ਵੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਨੇ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਰਾਜਸੱਤਾ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ, ਤਾਂ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਿੱਖ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦੇ ਵਿਰੋਧੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਭਾਈਵਾਲ ਬਣਾ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਤਮ ਸਮਰਪਣ ਕਰ ਦਿਤਾ। ਜਿਸਦੇ ਚਲਦਿਆਂ ਅੱਜ ਹਾਲਤ ਇਹ ਬਣ ਗਈ ਹੋਈ ਹੈ ਕਿ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦੇ ਮੁਖੀਆਂ ਨੇ, ਜਿਸ ਰਾਜ-ਸੱਤਾ ਦੀ ਲਾਲਸਾ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ, ਆਪਣੀਆਂ ਧਾਰਮਕ ਸੰਤਥਾਵਾਂ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਮਾਨਤਾਵਾਂ ਦੀ ਰਖਿਆ ਕਰਨ ਪ੍ਰਤੀ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿਮੇਂਦਾਰੀ ਨਿਭਾਉਣ ਵਲੋਂ ਕਿਨਾਰਾ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ, ਉਹ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਨਾ ਰਹਿ ਵਿਰੋਧੀਆਂ ਦੀ ਹੋ ਕੇ ਰਹਿ ਗਈ ਅਤੇ ਉਹ ਆਪ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਕਠਪੁਤਲੀ ਬਣ ਨਚਦੇ ਰਹਿ ਗਏ। ਉਹ ਨਾ ਆਪਣੇ ਧਮ (ਸਿੱਖੀ) ਦੀ ਰਖਿਆ ਕਰਨੇ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਆਦਰਸ਼ਾਂ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਨ ਪ੍ਰਤੀ ਈਮਾਨਦਾਰ ਰਹਿ ਸਕੇ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਹੀ ਆਪਣੀ ਹੋਂਦ ਕਾਇਮ ਰਖ ਪਾਣ ਵਿੱਚ ਸਫਲ ਹੋ ਸਕੇ।

Mobile : +91 95 82 71 98 90
E-Mail :  jaswantsinghajit@gmail.com
Address : Jaswant Singh Ajit, Senior Journalist
51, Sheetal Apartment, Plot no. 12, Sector 14, Rohini DELHI-110085