ਸਿੱਖਿਆ ਖੇਤਰ 'ਚ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦੀ ਲੋੜ - ਸ਼ਾਮ ਸਿੰਘ ਅੰਗ ਸੰਗ
ਅੱਜ ਦੇ ਸਮੇਂ ਮੁਤਾਬਕ ਸਿੱਖਿਆ-ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿ ਹੁਣ ਤੱਕ ਹੋਈ ਤਰੱਕੀ ਨਾਲ ਵਰ ਮੇਚ ਕੇ ਤੁਰਿਆ ਜਾ ਸਕੇ। ਚਲੀ ਆ ਰਹੀ ਪੁਰਾਣੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਹੁਣ ਕੰਮ ਦੀ ਨਹੀਂ ਰਹੀ। ਸਿਲੇਬਸ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਵਾਲੇ ਖ਼ੁਦ ਬਦਲਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ। ਦਕੀਆਨੂਸੀ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੇ ਲੋਕ ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਬਾਰੇ ਸੋਚ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸਕਦੇ, ਤਬਦੀਲੀ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ। ਉਹ ਨਵੇਂਪਨ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਣ ਤੋਂ ਡਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਜਿਹੜੇ ਤਿਆਰ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ।
ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਢਾਂਚੇ ਵਿੱਚ ਉਹ ਬੱਚੇ ਤਿਆਰ ਕਰ ਕੇ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਭੇਜੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜਿਹੜੇ ਕਿਸੇ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੇ। ਸਮਾਜ ਦੇ ਪ੍ਰਸੰਗ ਤੋਂ ਟੁੱਟ ਕੇ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਸਿਲੇਬਸ ਕੁਝ ਵੀ ਸੰਵਾਰਨ ਜੋਗੇ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ। ਕਿੱਧਰੇ ਤਾਂ ਨਿਰੀ ਜਾਣਕਾਰੀ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿੱਧਰੇ ਨਿਰੇ ਗਿਆਨ 'ਤੇ। ਵਿਹਾਰਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਲਈ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਸਿਖਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਸਫ਼ਰ ਕਿਸੇ ਤਣ-ਪੱਤਣ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦਾ।
ਭਾਰਤ-ਭਰ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਅੱਜ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਿੱਕਾ ਸਿਆਸਤਦਾਨਾਂ ਦਾ ਹੀ ਚੱਲਦਾ ਹੈ, ਜਿਹੜੇ ਸਿਆਸਤ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਤੋਂ ਹੀ ਦੇਖਦੇ ਹਨ। ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਕਾਲਜਾਂ, ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਦੇ ਮੁਖੀ ਲਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਸਿਆਸਤ ਦਾ ਦਖ਼ਲ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਕਈ ਵਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮੌਕਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਿੱਖਿਆ ਖੇਤਰ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਉਹ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਨੌਕਰੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੇਵਾ-ਮੁਕਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਪਰ ਹਾਕਮਾਂ ਤੇ ਸਿਆਸਤਦਾਨਾਂ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਖੇਤਰ 'ਤੇ ਛਾ ਜਾਣ ਨੂੰ ਗਲਤ ਨਹੀਂ ਸਮਝਦੇ।
ਪੜ੍ਹਾਉਣ ਵਾਲੇ ਅਧਿਆਪਕ, ਪ੍ਰਾਅਧਿਆਪਕ ਪੜ੍ਹਾਈ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਕਿ ਪੜ੍ਹਨ ਬਾਅਦ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਕਿੱਥੇ ਜਾਣਗੇ। ਕਿਸੇ ਖੇਤਰ 'ਚ ਕੋਈ ਨੌਕਰੀ ਮਿਲੇਗੀ ਜਾਂ ਨਹੀਂ। ਕੋਈ ਦਫ਼ਤਰ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਥਾਂ ਮਿਲ ਸਕੇਗੀ। ਕੋਈ ਕਾਰਖਾਨਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇ ਉਹ ਯੋਗ ਹਨ ਜਾਂ ਫਿਰ ਕਾਰਖਾਨਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਯੋਗ। ਅਜਿਹੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦਾ ਉੱਤਰ ਦੇਣ ਵੇਲੇ ਕੋਈ ਸਾਹਮਣੇ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ।
ਜਿਹੜਾ ਕੰਮ ਬੱਚੇ ਦੀ ਬੁਨਿਆਦ ਵੇਲੇ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬੱਚੇ ਦੀ ਰੁਚੀ ਜਾਂ ਰੁਝਾਨ ਕਿਸ ਪਾਸੇ ਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਬਾਰੇ ਸੋਚਿਆ ਵੀ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ। ਜੇ ਰੁਚੀ ਹੀ ਪਰਖੀ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦੀ ਤਾਂ ਬੱਚਾ ਉਸ ਉਚਾਈ 'ਤੇ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚ ਸਕਦਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਹ ਸਹਿਜੇ ਵੀ ਪਹੁੰਚ ਸਕਦਾ ਅਤੇ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਵੀ। ਦੂਜੇ ਮੁਲਕਾਂ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ, ਜਿੱਥੇ ਸਾਡੇ ਹਾਕਮ ਅਤੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਕੁਝ ਗਹਿਰਾ ਸਿੱਖੇ-ਸਿਖਾਏ ਬਿਨਾਂ ਹੀ ਪਰਤ ਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ 'ਤੇ ਖਰਚਾ ਤਾਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਫਾਇਦਾ ਜ਼ਰਾ ਮਾਤਰ ਵੀ ਨਹੀਂ।
ਅੱਜ ਨਿਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਤੇ ਗਿਆਨ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਸਰ ਸਕਦਾ। ਇਹ ਨਹੀਂ ਕਿ ਇਹ ਨਹੀਂ ਚਾਹੀਦੇ ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਅੱਜ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਅਤੇ ਹੁਨਰਾਂ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ, ਜਿਹੜੇ ਵਿਹਾਰਕ ਹੋਣ। ਹੱਥੀਂ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਸਿੱਖਿਆ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਓਧਰ ਲੈ ਜਾਵੇਗੀ, ਜਿੱਧਰ ਹੁਨਰ ਦਿਖਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ।
ਹਰ ਕਾਲਜ, ਸਕੂਲ ਅਤੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨੂੰ ਖੋਲ੍ਹਣ ਵੇਲੇ ਇਹ ਜ਼ਰੂਰ ਦੇਖਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਨੇੜੇ ਕੋਈ ਵਿਭਾਗ ਹੈ, ਜੋ ਪਾਸ ਹੋ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਜਜ਼ਬ ਕਰੇਗਾ, ਕੋਈ ਕਾਰਖਾਨਾ ਹੈ, ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲ ਲਵੇਗਾ। ਜੇ ਤਾਂ ਅਜਿਹਾ ਹੈ ਤਾਂ ਠੀਕ ਹੈ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਲੱਖਾਂ ਦਾ ਧਨ ਬੇਕਾਰ ਹੀ ਗੁਆਚਦਾ ਰਹੇਗਾ। ਅਜਿਹੇ ਅਜਾਈਂ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਧਨ ਬਾਰੇ ਹਾਕਮਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਰੂਰ ਸੋਚਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਸਮਾਧਾਨ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ।
ਹੁਣ ਨਜ਼ਰ ਮਾਰੀਏ ਤਾਂ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਲੱਖਾਂ-ਕਰੋੜਾਂ ਰੁਪਿਆ ਖ਼ਰਚ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਮੁਲਕ ਦੇ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੇ। ਉਹ ਹੋਰ ਰੁਪਏ ਰੋੜ੍ਹ ਕੇ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਤੁਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਮਹਾਨ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ। ਦੇਸ਼ ਖਾਲੀ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਦਾ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਫ਼ਿਕਰ ਨਹੀਂ। ਨੌਜਵਾਨ ਸਾਂਭੇ ਜਾਣ ਤਾਂ ਬਿਹਤਰ ਰਹੇਗਾ।
ਅਜਿਹੇ ਇੰਤਜ਼ਾਮ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਕਿ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦੇਣ ਦੇ ਮੌਕੇ ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਤਾਂ ਕਿ ਜੋ ਪੜ੍ਹਿਆ ਪੜ੍ਹਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਉਹ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੇ ਕੰਮ ਵੀ ਆ ਸਕੇ ਅਤੇ ਮੁਲਕ ਦੇ ਵੀ। ਅਜਿਹਾ ਹੋਣ ਨਾਲ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਨੌਜਵਾਨ ਵੀ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਹੀ ਰਹੇਗਾ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਸਰਮਾਇਆ ਵੀ। ਜੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਪਤਾ ਹੋਵੇ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਜਾਂ ਡਿਗਰੀ ਮਿਲਦਿਆਂ ਹੀ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਮਿਲ ਜਾਵੇਗਾ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਅਨਿਸ਼ਚਿਤਤਾ ਵੀ ਖ਼ਤਮ ਹੋਵੇਗੀ ਅਤੇ ਫਿਕਰ ਵੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਵਧੇਗਾ, ਉਤਸ਼ਾਹ ਵੀ ਅਤੇ ਹੌਸਲਾ ਵੀ। ਅਜਿਹਾ ਹੋਣ ਨਾਲ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਦੀ ਖ਼ੂਨ-ਪਸੀਨੇ ਦੀ ਕਮਾਈ ਵੀ ਅਜਾਈਂ ਨਹੀਂ ਜਾਵੇਗੀ। ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਦੀ ਕਮੇਟੀ ਬਣੇ, ਜੋ ਸਿੱਖਿਆ ਖੇਤਰ ਦੇ ਮਸਲੇ ਸੋਚ-ਵਿਚਾਰਦੀ ਰਹੇ।
ਹਰ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸਿੱਖਿਆ ਸ਼ਾਸਤਰੀਆਂ ਦੀ ਕਮੇਟੀ ਹੋਵੇ, ਜੋ ਸਿੱਖਿਆ ਨੂੰ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਦੇਖਦੀ ਰਹੇ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦੀ ਰਹੇ ਕਿ ਕਿਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਕਿਸ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ। ਸਾਰਾ ਕੁਝ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਹੀ ਆਪਣੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਨਾ ਰੱਖਣ, ਸਗੋਂ ਹਰ ਖੇਤਰ ਦਾ ਕੰਮ ਹਰ ਖੇਤਰ ਦੇ ਮਾਹਿਰਾਂ ਹਵਾਲੇ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ ਤਾਂ ਜੋ ਸਿੱਖਿਆ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਜਿਸ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ, ਉਹ ਲਿਆਂਦੀ ਜਾ ਸਕੇ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਬਿਨਾਂ ਅਜਿਹਾ ਹੋ ਸਕਣਾ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ। ਸਿਆਸਤਦਾਨਾਂ ਨੂੰ ਖ਼ੁਦ ਹਰ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਕੁੱਦਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਮਾਹਿਰਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਅੱਗੇ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਲਿਆਉਣ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਬਣਿਆ ਜਾ ਸਕੇ। ਭਾਈ-ਭਤੀਜਾਵਾਦ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ।
ਡੇਰਿਆਂ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ
ਅੱਜ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਜਾਗਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਡੇਰਿਆਂ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨਹੀਂ। ਹਨੇਰਿਆਂ ਵਕਤਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਚੱਲਦੇ ਰਹੇ, ਕਿਉਂਕਿ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਗ੍ਰਤੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਹ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਬੈਠੇ ਅਖਾਉਤੀ ਪਹੁੰਚੇ ਹੋਇਆਂ ਤੋਂ ਅਗਵਾਈ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਦਾ ਭਰਮ ਪਾਲਦੇ ਰਹੇ। ਡੇਰਾ ਆਗੂ ਨਾ ਤਾਂ ਪਹੁੰਚੇ ਹੋਏ ਸਨ, ਨਾ ਹੀ ਗਿਆਨ ਦੇ ਮਾਹਿਰ, ਸਗੋਂ ਧਾਗੇ-ਤਵੀਤਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਭਰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾ ਕੇ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਹਨੇਰਾ ਢੋਣ ਵਿੱਚ ਲਾਈ ਰੱਖਦੇ। ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਜਾਗ ਆਉਣ ਹੀ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਹੁਣ ਦੇਖੋ ਕਿੰਨੇ ਢੌਂਗੀ ਜੇਲ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾ ਪਹੁੰਚੇ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਭੇਖ ਨੂੂੰ ਗਲਤ ਵਰਤਦੇ ਰਹੇ ਅਤੇ ਫੜੇ ਗਏ। ਲੋੜ ਹੈ ਕਿ ਅੱਜ ਹਰ ਡੇਰੇ ਨੂੰ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇਣ ਦੇ ਅਦਾਰੇ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਜੋ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਆ ਸਕੇ।
ਡੇਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕੇਵਲ ਅਨਪੜ੍ਹਤਾ, ਅੰਧ-ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਅਤੇ ਹਨੇਰਾ ਪਲ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਤਰੱਕੀ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ। ਮਨੁੱਖ ਪਿਛਲ-ਖੁਰੀ ਤੁਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜੋ ਅਗਾਂਹ ਨੂੰ ਤੁਰਨ ਜੋਗਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਤਾਂ ਜੇ ਇਹ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਖੇਤਰ ਬਣਾ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣ। ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਫ਼ਰਜ਼ ਹੈ ਕਿ ਅੰਧ-ਵਿਸ਼ਵਾਸ 'ਤੇ ਚੈੱਕ ਰੱਖੇ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖਤਾ ਨੂੰ ਅਗਾਂਹ ਵੱਲ ਲਿਜਾਵੇ। ਅਜਿਹਾ ਤਾਂ ਹੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜੇਕਰ ਸਕੂਲਾਂ, ਕਾਲਜਾਂ, ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਵੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਡੇਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੋ ਰਹੇ ਕੁਕਰਮਾਂ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਕਰਾਇਆ ਜਾਵੇ।
ਲਤੀਫ਼ੇ ਦਾ ਚਿਹਰਾ-ਮੋਹਰਾ
ਸ਼ਰਾਬੀ ਨੇ ਤਿੰਨ-ਚਾਰ ਖਾਲੀ ਬੋਤਲਾਂ ਤੋੜਨ ਬਾਅਦ ਚੌਥੀ ਭਰੀ ਹੋਈ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਜੇ ਪਾਸੇ ਹੋ ਜਾ ਤੇਰਾ ਮੇਰੀ ਨੌਕਰੀ ਜਾਣ ਅਤੇ ਮਕਾਨ ਵਿਕਣ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਹਿੱਸਾ ਨਹੀਂ।
ਸੰਪਰਕ : 98141-13338
