ਚੁੱਪ ਦੀ ਬੁੱਕਲ - ਸ਼ਾਮ ਸਿੰਘ ਅੰਗ ਸੰਗ

ਜਨਵਰੀ ਵੀਹ ਸੌ ਵੀਹ ਵਿਚ ਮੈਂ ਚੁੱਪ ਦੀ ਬੁੱਕਲ ਮਾਰ ਲਈ। ਸੋਚ ਵਿਚ ਦਮ ਲਾ ਰਿਹਾ, ਸ਼ਬਦ ਸਾਥ ਛੱਡ ਗਏ। ਫਰਵਰੀ-ਮਾਰਚ ਵਿਚ ਮਾੜੀਆਂ ਖ਼ਬਰਾਂ ਆਉਣ ਲੱਗ ਪਈਆਂ। ਜਦ ਕੋਰੋਨਾ ਵਾਇਰਸ ਦਾ ਲੰਮਾ ਅਲਾਪ ਹੋਣ ਲੱਗ ਪਿਆ ਤਾਂ 22 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਜਨਤਾ ਕਰਫਿਊ ਲਾਉਣਾ ਪੈ ਗਿਆ। ਫੇਰ ਲੌਕ ਡਾਉਨ ਤੇ ਕਰਫਿਊ। ੀਜਉਂ ਜਿਉਂ ਕੇਸ ਵਧਦੇ ਗਏ ਲੋਕ ਧੁਰ ਤੱਕ ਘਬਰਾਉਣ ਲੱਗ ਪਏ। ਸ਼ਹਿਰ ਸੁੰਨਸਾਨ ਹੋ ਕੇ ਸੰਨਾਟੇ ਦੀ ਲਪੇਟ ਵਿਚ ਆ ਗਿਆ। ਬੱਸਾਂ , ਕਾਰਾਂ  ਥਾਉਂ ਥਾਈਂ ਖੜ੍ਹੀਆਂ ਰਹਿ ਗਈਆਂ। ਸਭ ਚਹਿਲ-ਪਹਿਲ ਬੰਦ ਹੋ ਗਈ। ਸ਼ਾਮ ਦੀਆਂ ਮਹਿਫਲਾਂ ਉੱਜੜ ਗਈਆਂ। ਮਿੱਤਰਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਣਾ ਮੁਹਾਲ ਹੋ ਗਿਆ। ਮੋਬਾਈਲਾਂ 'ਤੇ ਹੀ ਗੱਲਬਾਤ ਹੋਣ ਲੱਗੀ ਅਤੇ ਖਲਬਰਸਾਰ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਦਾ। ਜੇਕਰ ਮੋਬਾਈਲ ਵੀ ਨਾ ਹੁੰਦੇ ਤਾਂ ਸੋਚੋ ਕੀ ਬਣਦਾ? ਭੋਲਾਂ ਵਿਚ ਪਹਿਲਾਂ ਵਰਗੀ ਨਾ ਹੀ ਹਲਚਲ ਰਹੀ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਗਰਮੀ। ਸਭ ਦੇ ਸਿਰਾਂ 'ਤੇ ਜਿਵੇਂ ਡਰ ਦਾ ਤੰਬੂ ਤਣ ਗਿਆ। ਸੜਕਾਂ ਦੇ ਸਭ ਸਫੇ ਖਾਲੀ ਹੋ ਕੇ ਰਹਿ ਗਏ। ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਘਰਾਂ ਅੰਦਰ ਬੰਦ ਹੋ ਕੇ ਰਹਿਣਾ ਪੈ ਗਿਆ। ਆਪਣਾ ਹੀ ਘਰ ਜਿਵੇਂ ਖਾਣ ਨੂੰ ਪੈਂਦਾ ਹੋਵੇ। ਹਰ ਕਮਰਾ ਚੁੱਪ ਦੀ ਜੂਨ ਹੰਢਾਉਣ ਲੱਗ ਪਿਆ।
     ਚੌਤਰਫੀ ਦਹਿਸ਼ਤ ਦੀ ਮਾਰ। ਜਿਵੇਂ ਦਹਿਸ਼ਤ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ਘਰਾਂ ਵਿਚ ਦਾਖਲ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੋਵੇ, ਆਜ਼ਾਦ ਫ਼ਿਜ਼ਾ ਦਾਬੇ ਹੇਠ ਆ ਕੇ ਰਹਿ ਗਈ। ਪੁਲੀਸ ਦੀ ਸਖਤੀ ਦਾ ਆਲਮ ਬਿਨਾਂ ਰੋਕ-ਟੋਕ ਛਾ ਗਿਆ। ਕਰਫਿਊ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਡੰਡ ਬੈਠਕਾਂ ਕਡਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਤੇ ਮੁਰਗੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਤੇ ਡੰਡਿਆਂ ਨਾਲ 'ਸੇਵਾ' ਵੀ ਕੀਤੀ ਗਈ।(ਉਂਜ ਇਹ ਕੰਮ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਸਮਝਾ ਕੇ ਵੀ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਸੀ, ਵਾਰਨਿੰਗ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਸੀ) ਇਹੋ ਜਹੀ ਦਹਿਸ਼ਤ ਵਿਚ ਘਰਾਂ ਅੰਦਰ ਡੱਕੇ ਰਹਿਣ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦੇਣੀ ਠੀਕ ਰਹੀ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਸੜਕਾਂ ਨੂੰ ਮੋਟਰ ਗੱਡੀਆਂ ਤੋਂ ਸਾਹ ਨਹੀਂ ਸੀ ਮਿਲਦਾ ਉਨ੍ਹਾ ਦੇ ਸਫਿਆਂ ਦੇ ਸਫੇ ਖਾਲੀ ਹੋ ਕੇ ਰਹਿ ਗਏ। ਸੜਕਾਂ ਤੇ ਵੀ ਵੀਰਾਨਗੀ ਅਤੇ ਸੰਨਾਟਾ ਛਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਤੇਜ ਰਫਤਾਰ ਵਕਤ ਜਿਉਂ ਰੁਕ ਗਿਆ ਹੋਵੇ। ਟੈਲੀਵੀਜ਼ਨ 'ਤੇ ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਦੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਖ਼ਬਰਾਂ, ਕਿੱਥੇ ਬਣ ਗਈਆਂ ਕਿੰਨੀਆਂ ਕਬਰਾਂ।
     ਹਰ ਸੂਬੇ ਦੇ ਕੋਰੋਨਾ ਦੇ ਪੀੜਤਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਪਤਾ ਲਗਦੀ ਤਾਂ ਦਿਲ ਕੰਬਦਾ। ਧੁਨੀਆਂ ਭਰ ਦੇ ਮੁਲਕਾਂ 'ਚ ਜਾਨਾਂ ਦੀ ਤਬਾਹੀ ਇਉਂ ਲੱਗੇ ਜਿਵੇਂ ਹਰੇਕ ਮਨੁੱਖ ਬਣ ਗਿਆ ਭਿਆਨਕ ਮੌਤ ਦਾ ਰਾਹੀ। ਼ਗਦਾ ਸੀ ਕਿ ਅਪਰੈਲ ਦੇ ਅਖੀਰ ਤੱਕ ਕਰਫਿਊ ਅਤੇ ਲਾਕਡਾਊਨ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਣਗੇ  ਪਰ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ। ਹਾਕਮਾਂ ਨੇ ਓਹੀ ਕੁੱਝ ਕੀਤਾ ਜਿਸ ਨਾਲ ਜਾਨਾਂ ਦਾ ਬਚਾਅ ਹੋ ਸਕੇ। ਅਮਰੀਕਾ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਯਮਰਾਜ ਮਨਆਈਆਂ ਕਰੀ ਜਾ ਰਿਹਾ॥ ਫਰਾਂਸ ਸਪੇਨ ਅਤੇ ਇੰਘਲੈਂਡ ਦੇ ਅੰਖੜੇ ਵੀ  ਵੀਹ ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਹੋ ਗਏ ਹਨ।
       ਕੀ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ, ਭਾਰਤ ਅੰਦਰ ਮਹਾਂਰਾਸ਼ਟਰ ਮੌਤਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਪੱਖੋਂ ਸਭ ਰਾਜਾਂ ਤੋਂ ਉੱਤੇ। ਧਹਿਸ਼ਤ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ਆਪਣੀ ਥਾਂ। ਰੱਬ ਖੈਰ ਈ ਕਰੇ।
       ਕੁੱਝ ਲੋਕ ਇਸ ਗੱਲ ਤੋਂ ਖੁਸ਼ ਹਨ ਕਿ ਦਰਿਆਵਾਂ ਦਾ ਪਾਣੀ ਸਾਫ ਹੋ ਗਿਆ, ਧੂੜ ਨਹੀਂ ਉਡਦੀ, ਹਵਾ ਜ਼ਹਿਰੀਲੀ ਨਹੀਨ ਰਹੀ। ਅਸਮਾਨ ਅਤੇ ਪਹਾੜ ਸਾਫ-ਸੁਥਰੇ ਵਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਹੈਨ ਵੀ। ਇਹ ਗੱਲਾਂ ਤਾਂ ਸਹੀ ਹਨ ਪਰ ਜੇ ਮਨੁੱਖ ਹੀ ਨਾ ਰਹੇ ਤਾਂ ਹਵਾ ਤੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਸ਼ੁੱਧ, ਸਾਫ ਹੋਣ ਦਾ ਕੀ ਫਾਇਦਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਮਨੁੱਖ ਹੀ ਹੁਣ ਤੱਕ ਹਵਾ ਤੇ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਗੰਧਲੇ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਰਦਾ ਰਵ੍ਹਗਾ ਪਰ ਉਸ ਦੀ ਮਨਮਰਜ਼ੀ ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਹੀ ਚੱਲ ਸਕਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਕੁਦਰਤ ਕਹਿਰਵਾਨ ਨਹੀਨ ਹੁੰਦੀ। ਹੁਣ ਕੁਦਰਤ ਦੀ ਮਨਮਰਜ਼ੀ ਚੱਲਣ ਲੱਗ ਪਈ ਤਾਂ ਹਰੇਕ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿਚ ਹਾਹਾਕਾਰ ਮਚ ਗਈ। ਮਹਾਂਸ਼ਕਤੀਆਂ ਵੀ ਪੱਬਾਂ ਭਾਰ ਹੋ ਕੇ ਰਹਿ ਗਈਆਂ।
      ਕਿਹਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਕਰੋਨਾ ਚੀਨ ਦੀ ਸ਼ਰਾਰਤ ਹੈ ਪਰ ਉਸ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵਾਸੀ ਖੁਦ ਵੀ ਤਾਂ ਭੁਗਤ ਰਹੇ ਹਨ। ਨਾਲ ਹੀ  ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵਖਤ ਪਾਉਣ ਦੀ ਕੋਈ ਤੁਕ ਵੀ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਆ ਰਹੀ। ਜੇ ਕੁਦਰਤੀ ਆਫਤ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸ ਲਈ ਕੋਈ ਜੁੰਮੇਵਾਰ ਨਹੀਂ। ਮਨੁੱਖ ਕੁਦਰਤ ਨੂੰ ਸਜ਼ਾ ਦੇਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਨਹੀਂ। ਪਰ ਜਿਸ  ਵੀ ਮੁਲਕ ਨੇ ਚੀਨ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਕੋਈ ਹੋਰ ਇਹ ਵਾਇਰਸ ਛੱਡਿਆ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਬਾਕੀ  ਮੁਲਕ ਇਕੱਠੇ ਹੋ ਕੇ ਉਹਨੂੰ ਸਬਕ ਸਿਖਾਉਣ ਦੇ ਰਾਹੇ ਪੈਣ। ਆਖਰ ਮਨੁੱਖੀ ਹੋਂਦ ਦਾ ਸਵਾਲ ਹੈ ਇਸ ਦੀ ਹਰ ਹੀਲੇ ਰਾਖੀ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਦੁਨੀਆਂ 'ਤੇ ਆਪਣੀ ਤਾਨਾਸ਼ਾਹੀ ਕਾਇਮ ਕਰਨ ਲਈ ਮਨੁੱਖੀ ਘਾਣ ਕਰਨਾ ਮਹਾਂ ਅਪਰਾਧ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਸੂਰਤ ਵਿਚ ਵੀ ਮੁਆਫ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ।
      ਨੋਟਬੰਦੀ ਸਹਿਣ ਵਾਸਤੇ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਬਿਨਾਂ ਸੋਚੇ ਤੋਂ ਆਏ ਹੁਕਮ ਕਰਕੇ ਘਰਬੰਦੀ ਵੀ ਸਹਿਣੀ ਪਈ, ਹਸਪਤਾਲ ਬੰਦੀ ਬਾਅਦ ਕਿੰਨਿਆਂ ਦੀ ਸਾਹ ਬੰਦੀ? ਇਸ ਦਾ ਅਸਲ ਜਾਣਦਾ ਕੋਈ ਨਹੀਂ। ਇਹ ਕੇਹਾ ਮੌਸਮ ਹੈ ਕਿ ਸਹਿਮ ਹਰ ਇਕ 'ਤੇ ਸਵਾਰ ਹੋ ਗਿਆ।  ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਪ੍ਰਚਾਰ ਤੰਤਰ/ ਮੀਡੀਆ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ ਬਾਰੇ ਗੱਟ ਸੁਚੇਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ  ਡਰ-ਭੈਅ ਬਹੁਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਲ ਪਲ ਹੀ ਮੌਤ ਨੇੜੇ-ਤੇੜੇ ਫਿਰਦੀ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਲਾਗ ਦੇ ਵਾਇਰਸ ਤੋਂ ਕੁੱਝ ਲੋਕ ਨਹੀਂ ਡਰਦੇ, ਉਹ ਫੇਰ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਵਿਗਾੜਨ ਦੇ ਜੁੰਮੇਵਾਰ ਬਣਦੇ ਹਨ। ਮਿੱਤਰੋ ਹੁਣ ਸਾਰੇ ਹੀ ਘਰਾਂ ਵਿਚ ਬੰਦ ਰਹਿ ਕੇ ਸਵੈ-ਇੱਛਾ ਨਾਲ ਨਜ਼ਰਬੰਦ ਰਹੋ। ੳਜਿਹਾ ਕਰਕੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂਮ ਵੀ ਬਚਾਉ ਅਤੇ ਦੂਜਿਆਂ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਵਾਸਤੇ ਵੀ ਸਹਿਯੋਗ ਦੇਵੋ।

ਸੁਖਦੇਵ ਮਾਦਪੁਰੀ / ਇਰਫਾਨ ਖਾਨ / ਰਿਸ਼ੀ ਕਪੂਰ - ਸਦੀਵੀ ਵਿਛੋੜਾ ਦੇ ਗਏ

ਲੋਕਧਾਰਾ ਅਤੇ ਬਾਲਧਾਰਾ ਵਿਚ ਆਪਣੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਰਾਹੀ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਹੀ ਭਰਪੂਰ ਹਿੱਸਾ ਪਾਉਣ ਵਾਲਾ ਸੁਖਦੇਵ ਮਾਦਪੁਰੀ 84 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿਚ ਇਸ ਸੰਸਾਰ ਨੂੰ ਅਲਵਿਦਾ ਆਖ ਗਿਆ। ਸਾਦਾ ਜਿਹਾ ਜੀਵਨ ਜੀਊਣ ਵਾਲੇ ਮਾਦਪੁਰੀ ਨੇ ਵਿਦਵਤਾ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਯਥਾਯੋਗ ਹਿੱਸਾ ਪਾ ਕੇ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪੀੜੀਆਂ ਲਈ ਸਾਫ-ਸੁਥਰੀ ਬੌਧਿਕਤਾ ਦੇ ਰਾਹ ਪੈਣ ਲਈ ਪੈੜਾਂ ਉਲੀਕ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਮਾਦਪੁਰੀ ਨੇ ਲੋਕ ਗੀਤਾਂ, ਲੋਕ ਕਹਾਣੀਆਂ, ਲੋਕ ਬੁਝਾਰਤਾਂ, ਲੋਕ ਸਿਆਣਪਾਂ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਲੋਕ ਖੇਡਾਂ ਬਾਰੇ ਸਾਹਿਤ ਲਿਖਿਆ। ਤਿੰਨ ਦਰਜਣ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲਿਖੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵਿਚੋਂ 8 ਪੁਸਤਕਾਂ ਬਾਲ ਸਾਹਿਤ ਬਾਰੇ ਲਿਖੀਆਂ। ਪੰਜਾਬੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਬਾਰੇ ਸੁਖਦੇਵ ਮਾਦਪੁਰੀ ਦੀਆਂ ਲਿਖੀਆਂ ਪੁਸਤਕਾਂ ਨੇ ਬੌਧਿਕ ਹਲਕਿਆਂ ਵਿਚ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਹਮੇਸ਼ਾ ਹੀ ਨਿਮਰਤਾ ਵਿਚ ਵਿਚਰਨ ਵਾਲੇ ਸੁਖਦੇਵ ਮਾਦਪੁਰੀ ਦੇ ਜਾਣ ਦਾ ਘਾਟਾ ਪੂਰਿਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਨਹੀਂ। ਸਾਹਿਤਕ, ਬੌਧਿਕ ਖੇਤਰ ਅੰਦਰ ਕੀਤੇ ਉਸਦੇ ਕਾਰਜਾਂ ਅੱਗੇ ਨਤਮਸਤਕ ਹੀ ਹੋਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
- ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ  ਹੋਰ ਆਈਆਂ ਸੋਗੀ ਖਬਰਾਂ ਕਿ ਫਿਲਮੀ ਜਗਤ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕਲਾਕਾਰ ਇਰਫਾਨ ਖਾਨ ਅਤੇ ਰਿਸ਼ੀ ਕਪੂਰ ਵੀ ਇਸ ਸੰਸਾਰ ਨੂੰ ਕੁਵੇਲੇ ਅਲਵਿਦਾ ਆਖ ਗਏ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਇਸ ਸਮੇਂ ਚਲਾ ਜਾਣਾ ਕਲਾ ਜਗਤ ਵਾਸਤੇ ਵੱਡਾ ਘਾਟਾ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਹਾਂ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਨੇ ਸਮਾਜਿਕ ਪਹਿਲੂਆਂ ਬਾਰੇ ਬਣੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿਚ ਵਧੀਆਂ ਕਿਰਦਾਰ ਨਿਭਾਏ, ਜੋ ਸਦਾ ਯਾਦ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਰਹਿਣਗੇ।