ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਪੂੰਜੀਵਾਦ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਵਿਆਪਕ ਵਿਰੋਧ - ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਨੂਰਪੁਰ

ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕਿਸਾਨ ਮਜਦੂਰ ਛੋਟੇ ਵਪਾਰੀ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਅਤੇ ਬੇਰੁਜਗਾਰੀ ਦਾ ਸੰਤਾਪ ਭੋਗ ਰਹੇ ਲੋਕ ਅੱਜ ਸੜਕਾਂ ਤੇ ਹਨ। ਕੇਂਦਰ ਦੀ ਐਨ ਡੀ ਏ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕਰੋੜਾਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਮਜਦੂਰਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ੰਘਰਸ਼ ਦੇ ਰਾਹ ਪੈਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਖੇਤੀ ਸਬੰਧੀ ਲਿਆਂਦੇ ਆਰਡੀਨੈਸ ਵਿਸ਼ਵ ਬੈਂਕ ਦੀਆਂ ਨੀਤੀਆਂ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਲਿਆਂਦੇ ਗਏ। ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਪੂੰਜੀਵਾਦੀ ਨੀਤੀਆਂ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਲੱਖਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਾਧਨਹੀਣ ਬਣਾ ਦੇਣਾ ਹੈ। ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਨੀਤੀਆਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਤਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੋਰ ਵੀ ਅਦਾਰਿਆਂ ਤੇ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਦਾ ਵਿਆਪਕ ਵਿਰੋਧ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ। ਖੇਤੀ ਆਰਡੀਨੈਂਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਲੋਕ ਵੱਡੇ ਪੈਮਾਨੇ ਤੇ ਆਰਥਕ ਨੀਤੀਆਂ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਅਸੀਂ ਕਹਿ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਇਹ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪੂੰਜੀਵਾਦੀ ਨੀਤੀਆਂ ਦਾ ਇਹ ਵੱਡਾ ਇਤਿਹਾਸਕ ਵਿਰੋਧ ਹੈ। ਆਖਿਰ ਕੀ ਹੁੰਦੀਆ ਹਨ ਪੂੰਜੀਵਾਦੀ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਨੀਤੀਆਂ? ਕਿਉਂ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਲੋਕ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਇਹਨਾਂ ਨੀਤੀਆਂ ਦਾ ਵਿਆਪਕ ਵਿਰੋਧ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ? ਇਹ ਸਮਝਣ ਲਈ ਸਾਨੂੰ ਪੂੰਜੀਵਾਦ ਦੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੇ ਢੰਗ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਹੋਵੇਗਾ।
      ਇਹ ਧਰਤੀ ਇੰਨਾ ਅਨਾਜ, ਖਣਿੱਜ ਪਦਾਰਥ, ਜੰਗਲ ਅਤੇ ਬਨਸਪਤੀਆਂ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹੈ ਕਿ ਧਰਤੀ ਤੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਹਰ ਮਨੁੱਖ ਦੀਆਂ ਲੋੜਾਂ ਦੀ ਸੁਚੱਜੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਪੂਰਤੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਬਿਨਾਂ ਪਲੀਤ ਕੀਤਿਆਂ ਇਸ ਦੇ ਮਾਲ ਖਜਾਨਿਆਂ ਦੀ ਬਦੌਲਤ ਹਰ ਮਨੁੱਖ ਸਰੀਰਕ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਤੰਦਰੁਸਤ ਰਹਿ ਕੇ ਇੱਜਤ ਅਤੇ ਸਵੈਮਾਨ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜਿਉਂ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਧਰਤੀ ਦੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਖਿੱਤਿਆਂ/ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ ਨਿਰਾਸ਼ ਹੁੰਦੇ ਹਾਂ। ਹਰ ਸੋਚਵਾਨ ਮਨੁੱਖ ਇਸ ਗਲ ਨਾਲ ਸਹਿਮਤ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਸਾਡੀ ਅਜੋਕੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਕਿਤੇ ਨਾ ਕਿਤੇ ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਗੜਬੜ ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਖੋਟ ਜਰੂਰ ਹੈ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਇਹ ਕਿਵੇਂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਮਾਜ ਦੇ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੁਸ਼ਵਾਰੀਆਂ, ਨਿਰਾਸ਼ਾ, ਅਨਿਆਂ, ਗਰੀਬੀ, ਮੰਦਹਾਲੀ, ਕਰਜਿਆਂ ਦਾ ਮਕੜਜਾਲ ਅਤੇ ਬੇਕਾਰੀ ਵਰਗੀਆਂ ਅਲਾਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਦਰ ਗੁਜ਼ਰ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋਣ ਅਤੇ ਦੋ ਡੰਗ ਦੀ ਰੋਟੀ ਦਾ ਮੁਥਾਜ ਹੋ ਕੇ ਰਹਿ ਜਾਣ? ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਅਜੋਕੇ ਵਰਤਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਾਂਗੇ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਸਾਨੂੰ ਸਾਫ ਸਾਫ ਨਜ਼ਰ ਆਉਣ ਲੱਗਣਗੀਆਂ।
      ਬੇਸ਼ੱਕ ਚਾਲਕ ਹੋਰ ਦਿਸਦੇ ਹਨ ਪਰ ਅਜੋਕੀ ਇਹ ਵਿਵਸਥਾ ਕੁਝ ਧਨਾਢ ਪੂੰਜੀਪਤੀਆਂ ਦੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੇ ਦਿਮਾਗ ਤੋਂ ਸੰਚਾਲਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨਿੱਜੀਕਰਨ ਦੀਆਂ ਨੀਤੀਆਂ ਨਾਲ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਲੋਕ, ਪ੍ਰਾਂਤ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਗਰੀਬ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਮੁੱਠੀਭਰ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨਾਂ ਅਤੇ ਵਿਚੋਲਗੀ ਦਾ ਰੋਲ ਅਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਨੇਤਾ ਬੜੀ ਤੇਜੀ ਨਾਲ ਅਮੀਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਅਜਿਹੀ ਅਦਿੱਖ ਗੁਲਾਮੀ ਹੈ ਜਿਸ ਦੀ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਨੂੰ ਸਮਝ ਬਹੁਤ ਦੇਰ ਨਾਲ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਪੂੰਜੀਵਾਦੀ ਵਿਵਸਥਾ ਅਜਿਹੀ ਵਿਵਸਥਾ ਹੈ ਜੋ ਬੜੀ ਤੇਜੀ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਮੁਨਾਫਿਆਂ ਲਈ ਕੁਦਰਤੀ ਸਾਧਨਾਂ ਦੀ ਲੁੱਟ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੀ ਤਬਾਹੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਹਰ ਤਰਾਂ੍ਹ ਦੀਆਂ ਮਨੁੱਖੀ ਲੋੜਾਂ 'ਤੇ ਕਾਬਜ ਹੋ ਕੇ ਇਹ ਬਜ਼ਾਰ ਦੀ ਵਿਵਸਥਾ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਚਲਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਪੈਸੇ ਅਤੇ ਸੱਤਾ ਦੀ ਤਾਕਤ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹਿੱਤਾਂ ਲਈ ਵਰਤ ਕੇ ਇਹ ਹੋਰ ਤਾਕਤਵਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਵਧੀ ਤਾਕਤ ਨਾਲ ਇਹ ਅਜਿਹੀ ਸਰਾਲ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰਨ ਕਰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਸਭ ਤਰਾਂ ਦੇ ਕੁਦਰਤੀ ਸਾਧਨ, ਜਨਤਕ ਸੇਵਾਵਾਂ, ਬਜਾਰ, ਮੀਡੀਆ ਮੰਡੀਆਂ, ਮਨੋਰੰਜਨ ਦੇ ਸਾਧਨਾਂ, ਮਨੁੱਖੀ ਲੋੜਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਾਧਨਾਂ ਨੂੰ ਹੜੱਪ ਜਾਣ ਲਈ ਕਾਹਲੀ ਹੈ। ਇਸੇ ਵਿਵਸਥਾ ਦੀ ਬਦੌਲਤ ਅੱਜ ਸਾਡੇ ਮੁਲਕ ਵਿੱਚ ਇਹ ਹਾਲਾਤ ਹਨ ਕਿ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਉਹ ਈਲੀਟ ਜਮਾਤ ਹੈ ਜਿਸ ਦਾ ਇੱਕ ਦਿਨ ਦਾ ਨਾਸ਼ਤਾ ਵੀ ਲੱਖਾਂ ਰੁਪਏ ਦਾ ਹੈ, ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਭੁੱਖ ਨੰਗ, ਗਰੀਬੀ, ਮੰਦਹਾਲੀ ਨਾਲ ਘੁਲਦੇ ਉਹ ਲੋਕ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬੱਚੇ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਆਕਸੀਜਨ ਸਿਲੰਡਰਾਂ ਦੀ ਕਮੀ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਮਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇੱਕ ਉਹ ਜਮਾਤ ਹੈ ਜਿਸ ਦੀ ਇੱਕ ਦਿਨ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ 'ਤੇ ਲੱਖਾਂ ਰੁਪਏ ਖਰਚ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਬਦਕਿਸਮਤ ਗੰਦੀਆਂ ਬਸਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਸਾਡੇ ਹਾਕਮਾਂ ਲਈ ਨਿਮੋਸ਼ੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੇ ਉਹ ਲੋਕ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਗੰਦੀਆਂ ਬਸਤੀਆਂ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਹਾਕਮ ਦੀ ਨਿਗਾ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਕੰਧਾਂ ਕੱਢ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਪੂੰਜੀਵਾਦੀ ਵਿਵਸਥਾ ਦੀ ਕਰਾਮਾਤ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਕਰਜਿਆਂ ਦੇ ਸਤਾਏ ਲੋਕ ਆਤਮ ਹੱਤਿਆਵਾਂ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਪੂੰਜੀਪਤੀ ਬੈਂਕਾਂ ਆਪਣੇ ਮੁਲਾਜਮਾਂ ਨੂੰ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਰਜੇ ਦੇਣ ਦੇ ਟਾਰਗਰ ਦੇ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਵੱਡੇ ਅੱਖਰਾਂ ਵਿੱਚ ਲਿਖ ਕੇ ਸਾਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਡੇ ਹਰ ਸਾਧਨ 'ਤੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਰਜਾ ਦੇਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹਾਂ ਬਸ਼ਰਤ ਹੈ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਕੁਝ ਹੋਵੇ। 1970- 75 ਵਿੱਚ ਜਨਤਕ ਅਦਾਰੇ ਜਿਵੇਂ ਨਹਿਰੀ ਵਿਭਾਗ, ਰੋਡਵੇਜ਼, ਸੜਕ ਮਹਿਕਮਾ, ਬਿਜਲੀ ਬੋਰਡ ਅੱਠਵੀ ਦਸਵੀਂ ਪੜ੍ਹੇ ਨੂੰ ਨੌਕਰੀ ਦੇ ਦਿੰਦਾ ਸੀ ਪਰ ਅੱਜ ਨਹੀਂ ਪਰ ਅੱਜ ਐਮ ਐਸ ਸੀ, ਐਮ ਟੈੱਕ ਪੀ ਐਚ ਡੀ ਪੜ੍ਹੇ ਨੌਜੁਆਨ ਦਰ ਬ ਦਰ ਦੀ ਖਾਕ ਛਾਨਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹਨ। ਨੌਕਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜੇ ਹੈ ਤਾਂઠ 7 ਤੋਂ 10 ਹਜਾਰ ਰੁਪਏ ਦੀ ਉਹ ਨੌਕਰੀ ਹੈ ਜਿਸ 'ਚੋਂ ਕੱਢੇ ਜਾਣ ਦੀ ਤਲਵਾਰ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਮੁਲਾਜ਼ਮ ਦੇ ਸਿਰ ਲਟਕਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਅੱਜ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਪੜੇ ਲੋਕ ਨੌਜੁਆਨ ਮੁੰਡੇ ਕੁੜੀਆਂ 7 ਤੋਂ 10 ਹਜਾਰ ਵਿੱਚ ਨੌਕਰੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਹਰ ਸਰਕਾਰ ਅਰਧ ਸਰਕਾਰੀ ਅਤੇ ਗੈਰ ਸਰਕਾਰ ਅਦਾਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹਰ ਪਾਸੇ ਮਿਲ ਜਾਣਗੇ। ਪੂੰਜੀਵਾਦੀ ਨੀਤੀਆਂ ਇਸ ਸਾਰੀ ਲੋਕਮਾਰੂ ਵਿਵਸਥਾ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।
       ਪੂੰਜੀਵਾਦ ਦਾ ਗਲਬਾ ਧਰਤੀ ਦੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਖਿਤਿਆਂ, ਖਣਿੱਜ ਪਦਾਰਥਾਂ, ਪਹਾੜਾਂ, ਝੀਲਾਂ, ਬੰਦਰਗਾਹਾਂ ਹਵਾਈ ਅੱਡਿਆਂ, ਮੀਡੀਆ ਹਾਊਸਾਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਸਾਡੇ ਦੁਆਰਾ ਵਰਤੀਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਵਸਤਾਂ ਅਤੇ ਲੋੜਾਂ ਤੱਕ ਹੈ। ਲੋਕ ਨਹੀਂ ਸਮਝ ਰਹੇ ਕਿ ਇੱਕ ਅਦਾਰੇ 'ਚੋਂ ਜੇਕਰ ਇੱਕ ਬੰਦਾ ਰਿਟਾਇਡ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਦਾ ਉਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਾਬਲ ਅਤੇ ਵੱਧ ਪੜ੍ਹਿਆ ਲਿਖਿਆ ਲੜਕਾ/ਲੜਕੀ ਉਸ ਅਦਾਰੇ ਵਿੱਚ ਨੌਕਰੀ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ। ਪੂੰਜੀਵਾਦੀ ਵਿਵਸਥਾ ਦੀਆਂ ਸਭઠ ਤਰਜੀਹਾਂ ਮੁਨਾਫੇ ਲਈ ਹਨ। ਇਹਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਹੈ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਾਧਨਹੀਣ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ। ਹਰ ਤਰਾਂ ਦੀਆਂ ਜਨਤਕ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ। ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਖਾਣ ਪੀਣ ਅਤੇ ਕੱਪੜੇ ਪਹਿਨਣ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ।
      ਮਨੁੱਖ ਦੀਆਂ ਹਰ ਤਰਾਂ ਦੀਆਂ ਲੋੜਾਂ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਪਹਿਲਾਂ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ 'ਚੋਂ ਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਇਹ ਲੋੜਾਂ ਹੁਣ ਬਜ਼ਾਰ ਦੇ ਕਬਜੇ ਵਿੱਚ ਹਨ। ઠਅੱਜ ਦੇ ਬਜ਼ਾਰ ਦੀ ਸੰਚਾਲਕ ਪੂੰਜੀਵਾਦੀ ਜਮਾਤ ਹੈ ਅਤੇ ਬਜ਼ਾਰ ਹੁਣ ਸਾਡੀਆਂ ਲੋੜਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਨਹੀਂ ਦੇਖਦਾ ਬਲਕਿ ਹੋਰ ਵਾਧੂ ਬੇਲੋੜੀਆਂ ਮਸਨੂਈ ਲੋੜਾਂ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਇਹ ਬੜੀ ਅਸਾਨੀ ਨਾਲ ਗੰਜਿਆਂ ਨੂੰ ਕੰਘੇ ਵੇਚ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਫਲ ਸਬਜੀਆਂ ਅਨਾਜ ਮਨੁੱਖ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਖਾਂਦਾ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਆਪਣੀਆਂ ਲੋੜਾਂ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਠੀਕ ਰੱਖਣ ਲਈ ਕਈ ਤਰਾਂ੍ਹ ਦੇ ਆਹਰ ਪਾਹਰ ਮਨੁੱਖ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਕਰਦਾ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਰ ਬਜ਼ਾਰ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਪਹਿਨਣ ਅਤੇ ਰਹਿਣ ਸਹਿਣ ਅਤੇ ਖਾਣ ਪੀਣ ਲਈ ਆਪਣੀਆਂ ਤਰਜੀਹਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਤੋਰਿਆ। ਸਾਨੂੰ ਸਿਖਾਇਆ ਕਿ ਕਿਹੜੀ ਕੰਪਨੀ ਦਾ ਕਿਹੜਾ ਪ੍ਰੋਡਕਟ ਤੁਹਾਡੀ ਸਿਹਤ ਤੁਹਾਡੀ ਦਿੱਖ ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੀ ਸ਼ਖਸ਼ੀਅਤ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਬਜ਼ਾਰ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਸ ਕੰਪਨੀ ਦਾ ਸੰਤਰੇ ਜੂਸ ਜਿਆਦਾ ਤਸੱਲੀਬਖਸ਼ ਹੈ। ਇਹ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਮਾਨਸਿਕ ਅਤੇ ਸਰੀਰਕ ਤੌਰ ਤੇ ਤੰਦਰੁਸਤ ਬਣਾ ਦੇਵੇਗਾ। ਬਜ਼ਾਰઠ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਸਿਖਾਇਆ ਕਿ ਅੰਬ ਖਾਣ ਨਾਲੋਂ ਅੰਬ ਵਾਲਾ ਬੋਤਲ ਬੰਦ ਪ੍ਰੋਡਕਟ ਤੁਹਾਡੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸਿਹਤਮੰਦ ਰੱਖਣ ਅਤੇ ਸੁਆਦ ਪੱਖੋਂ ਕਿਤੇ ਵਧੀਆ ਹੈ। ਇਹਦਾ ਨਤੀਜਾ ਇਹ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਜੇਕਰ ਘਰ ਆਏ ਮਹਿਮਾਨ ਅੱਗੇ ਦੋ ਅੰਬ ਜਾਂ ਦੋ ਸੰਤਰੇ ਰੱਖਦੇ ਹਾਂ ਇਹ ਇੱਕ ਤਰਾਂ੍ਹ ਨਾਲ ਗਵਾਰਪੁਣੇ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਲਗਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਜੇਕਰ ਡੱਬਾ ਬੰਦ ਸੰਤਰੇ ਦਾ ਜੂਸ ਮਹਿਮਾਨ ਨੂੰ ਪਰੋਸਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਇਹ ਮਹਿਮਾਨ ਦੀ ਵੀ ਇੱਜਤ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਡੇ ਸਟੇਟਸ ਨੂੰ ਵੀ ਸਾਬਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਇਸ ਪ੍ਰੋਡਕਟ ਦੀ ਹਕੀਕਤ ਕੀ ਹੈ? ਹਕੀਕਤ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜਿਵੇਂ ਸਾਨੂੰ ਕੋਈ ਦੋ ਕਿੱਲੋ ਸੰਤਰੇ ਦੇ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣ ਤੇ ਕਿਹਾ ਜਾਵੇ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜੂਸ ਕੱਢ ਕੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੁਝ 200 ਗਰਾਮ ਚੀਨੀ ਅਤੇ ਕੁਝ ਕੈਮੀਕਲ ਮਿਲਾ ਰੱਖ ਲਓ ਅਤੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਬਾਅਦ ਆਪ ਵੀ ਪੀਓ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਪਿਆਓ ਤਾਂ ਇਸ ਦੀ ਹਕੀਕਤ ਸਾਨੂੰ ਸਮਝ ਆਏਗੀ ਅਤੇ ਇਸ ਪ੍ਰਤੀ ਸਾਡਾ ਨਜ਼ਰੀਆ ਬਦਲ ਜਾਵੇਗਾ। ਸਾਨੂੰ ਸਮਝ ਪਵੇਗੀ ਕਿ ਬਰੈਂਡਡ ਜੂਸ ਨਾਲੋਂ ਪਲੇਟ ਵਿੱਚ ਪਿਆ ਸੰਤਰਾ ਖਾਣਾ ਕਿਤੇ ਵੱਧ ਚੰਗਾ ਹੈ। ਇਹ ਦੱਸਣ ਦਾ ਭਾਵ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਬਜ਼ਾਰ ਦੀ ਤਾਕਤ ਕਿਵੇਂ ਲੋਕਮਨਾਂ ਨੂੰ ਵਰਗਲਾਅ ਲੈਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਤਰਜੀਹਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਤੋਰਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਕੰਪਨੀ ਆਪਣੇ ਸ਼ਹਿਦ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਬਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਵਿਕਦੇ ਦੂਜਿਆਂ ਨਾਲ ਵੱਖਰਾ, ਸ਼ੁਧ ਅਤੇ ਗੁਣਾਂ ਭਰਭੂਰ ਹੋਣ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਲੋਕ ਧੜਾਧੜ ਖਰੀਦਣ ਲੱਗਦੇ ਹਨ ਪਰ ਸਵਾਲ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਇਸ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਵੱਖਰੇ ਡੂੰਮਣੇ ਕਿੱਥੇ ਤੇ ਕਿਹੜੇ ਰੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ਹਨ? ਗੱਲ ਕੀ ਬਜ਼ਾਰ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਤਰਜੀਹਾਂ ਮੁਨਾਫਿਆਂ ਲਈ ਆਪਣੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਵਰਤਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦੇ ਜੋਰ ਤੇ ਸਾਡੀ ਸਵਾਲ ਕਰਨ ਦੀ ਮਨੋਬਿਰਤੀ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
       ਦੁਨੀਆਂ ਨੂੰ ਨਿੱਜੀਕਰਨ ਦੀਆਂ ਨੀਤੀਆਂ ਸਬੰਧੀ ਫਾਰਮੂਲਾ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਫਰਾਇਡਮੈਨ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਸੀ ਕਿ ਜਦੋਂ ਲੋਕ ਕੁਦਰਤੀ ਆਫਤਾਂ ਦੇ ਭੰਨੇ ਹੋਣ, ਉਸ ਸਮੇਂ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦਾ ਵਧੀਆ ਮੌਕਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਉਹ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਜੇਕਰ ਕੁਦਰਤੀ ਆਫਤਾਂ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਅਜਿਹੇ ਹਾਲਾਤ ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਕਿ ਲੋਕ ਜੰਗਾਂ ਯੁੱਧਾਂ ਅਤੇ ਆਪਸੀ ਲੜਾਈਆਂ ਵਿੱਚ ਉਲਝ ਜਾਣ ਜੇਕਰ ਅਜਿਹਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਮਹਾਂਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਡਰ ਪੈਦਾ ਕਰਕੇ ਖੌਫ ਅਤੇ ਸਹਿਮ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਉਸ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਸੀ ਕਿ ਖ਼ੌਫਜੁਦਾ ਹੋਏ ਲੋਕਾਂ 'ਤੇ ਪੁਲਸ ਜਾਂ ਫੌਜ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਹਰ ਤਰਾਂ੍ਹ ਦੀਆਂ ਮਨਮਰਜੀਆਂ ਥੋਪੀਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਸ ਦਾ ਏਜੰਡਾ ਸੀ ਕਿ 'ਪਹਿਲਾਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਮੁਨਾਫੇ ਬਟੋਰਨ ਦੇ ਰਾਹ ਦਾ ਰੋੜਾ ਬਣਨ ਵਾਲੇ ਸਾਰੇ ਕਾਇਦੇ ਕਾਨੂੰਨ ਖਤਮ ਕਰਨੇ ਹੋਣਗੇ। ਦੂਜਾ ਸਰਕਾਰਾਂ ਆਪਣੇ ਪਬਲਿਕ ਸੈਕਟਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਅਸਾਸੇ ਵੇਚ ਦੇਣ ਤਾਂ ਜੋ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨਾਂ ਨੂੰ ਮੁਨਾਫੇ ਹੋਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਣ। ਤੀਜਾ ਸਰਕਾਰਾਂ ਸਮਾਜਿਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਲਈ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਫੰਡਾਂ/ਸਬਸਿਡੀਆਂ 'ਚ ਤਿੱਖੀਆਂ ਕਟੌਤੀਆਂ ਕਰਨ। ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨਾਂ ਨੂੰ ਕਿਤੇ ਵੀ ਮਾਲ ਵੇਚਣ ਦੀ ਖੁੱਲ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇ। ਸਰਕਾਰਾਂ ਸਥਾਨਕ ਸਨਅਤਾਂ ਜਾਂ ਸਨਅਤਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਨਹੀਂ ਕਰਨਗੀਆਂ। ਮਿਹਨਤ ਦੇ ਮੁੱਲ ਸਮੇਤ ਸਾਰੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਮੰਡੀ ਤੈਅ ਕਰੇਗੀ।' ਉਸ ਅਨੁਸਾਰ 'ਜਦੋਂ ਲੋਕ ਕੁਦਰਤੀ ਆਫਤਾਂ ਨਾਲ ਸਦਮੇ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਉਦੋਂ ਜਾਂ ਫਿਰ ਮਸਨੂਈ ਢੰਗ ਨਾਲ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਦਮੇ ਦੇ ਕੇ ਅਜਿਹੇ ਹਾਲਾਤ ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਕਿ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਹੌਸਲੇ ਪਸਤ ਹੋ ਜਾਣ, ਲੋਕ ਜੜਾਂ ਤੋਂ ਹਿਲ ਜਾਣ, ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਉੱਥਲ ਪੁਥਲ ਅਤੇ ਬੇਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ੀ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਇਹੀ ਸਹੀ ਸਮਾਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨਾਂ ਆਪਣੀਆਂ ਮੁਨਾਫਾ ਬਟੋਰੂ ਨੀਤੀਆਂ ਨੂੰ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਵਧਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਨੀਤੀਆਂ ਨੂੰ ਅੱਜ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਹੂਬਹੂ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਨਿੱਜੀਕਰਨ ਦੀਆਂ ਨੀਤੀਆਂ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਤੇ ਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਪਾਰਟੀਆਂ ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਕਾਂਗਰਸ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਬੀ ਜੇ ਪੀ ਆਪਣੀ ਤਾਕਤ ਅਨੁਸਾਰ ਸਭ ਪੂੰਜੀਵਾਦੀ ਵਿਵਸਥਾ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਭੁਗਤਦੀਆਂ ਹਨ। ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਖੇਤੀ ਸਬੰਧੀ ਆਰਡੀਨੈੱਸ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਸਾਰਾ ਜੋਰ ਲੱਗਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਲੋਕ ਇਸ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਨ ਲਈ ਸੜਕਾਂ 'ਤੇ ਹਨ। ਇਹ ਉਹੀ ਨੀਤੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਫਰਾਇਡਮੈਨ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ''ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਰਾਹ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਣ।" ਇਹ ਸੱਚ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਆਰਡੀਨੈਂਸ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਤਬਾਹੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਨਗੇ। ਜਦੋਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਆਪਣੇ ਅਦਾਰੇ ਅਸਾਸੇ ਵੇਚਦੀਆਂ ਹਨ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰਾਂ ਇਸ ਦਾ ਤਿੱਖਾ ਵਿਰੋਧ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀਆਂ। ਸਾਡੇ ਸਾਹਮਣੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਬਿਜਲੀ ਬੋਰਡ ਨੂੰ ਤੋੜ ਕੇ ਇਸ ਦਾ ਨਿੱਜੀਕਰਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਰੋਡਵੇਜ਼ ਦਾ ਖਾਤਮਾ ਹੋ ਗਿਆ। ਸਰਕਾਰੀ ਥਰਮਲ ਪਲਾਟ ਖੰਡ ਮਿੱਲਾਂ ਵਰਗੇ ਅਦਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਉੱਧਰઠ ਕੇਂਦਰ ਨੇ ਦੂਰਸੰਚਾਰ ਵਿਭਾਗ ਨੂੰ ਦਾ ਭੋਗ ਪਾ ਦਿੱਤਾ। ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ, ਏਅਰ ਇੰਡੀਆ ਜਿਹੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ, ਸਰਕਾਰੀ ਤੇਲ ਕੰਪਨੀਆਂ, ਰੇਲ ਵਿਭਾਗ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਈ ਅਦਾਰੇ ਵੇਚੇ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਦੇ ਵੇਚਣ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਹੈ। ਪਰ ਤੁਸੀਂ ਦੇਖਿਆ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਇਸ ਸਭ ਕੁਝ ਦਾ ਵਿਆਪਕ ਵਿਰੋਧ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ। ਜੇਕਰ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਅਦਾਰਿਆਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਮੁਲਾਜਮਾਂ ਨੇ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ। ਦੇਸ਼ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਸਰਮਾਇਆ, ਪੁਰਖਿਆਂ ਵੱਲੋਂ ਖੜੇ ਕੀਤੇ ਅਦਾਰਿਆਂ ਦਾ ਮੁੱਠੀ ਭਰ ਵਿਚੋਲੇ ਆਪਣੀ ਮਨ ਮਰਜੀ ਦਾ ਆਪਣੇ ਚਹੇਤਿਆਂ ਨਾਲ ਸੌਦਾ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਪਰ ਲੋਕ ਨਹੀਂ ਬੋਲਦੇ। ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਨੀਤੀਆਂ ਅਜਿਹੀਆਂ ਨੀਤੀਆਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਮ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਛੇਤੀ ਕੀਤਿਆਂ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੀਤੀਆਂ ਦੀ ਸਮਝ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਮਗਰੋਂ ਉਦੋਂ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਚਿੜੀਆਂ ਖੇਤ ਚੁੱਗ ਕੇ ਉੱਡ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਰਾਜਨੇਤਾ ਵੀ ਪੂੰਜੀਵਾਦੀ ਨੀਤੀਆਂ ਸਬੰਧੀ ਸਮਝ ਪੱਖੋਂ ਸੱਖਣੇ ਹਨ।
      ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਲਈ ਲਿਆਂਦੇ ਨਵੇਂ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਬਾਅਦ ਪੰਜਾਬ ਹਰਿਆਣਾ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਨੀਤੀਆਂ ਦਾ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਵੱਡਾ ਵਿਰੋਧ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਪੂੰਜੀਵਾਦੀ ਵਿਵਸਥਾ ਜਿੱਥੇ ਸਾਡੇ ਵਾਤਾਵਰਣ, ਰਹਿਣ ਸਹਿਣ ਸਭਿਆਚਾਰ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਕਦਰਾਂ ਕੀਮਤਾਂ ਨੂੰ ਬੁਰੀ ਤਰਾਂ੍ਹ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ ਉੱਥੇ ਇਹ ਸਾਡੇ ਲੋਕਤੰਤਰ ਅਤੇ ਨਿਆਂ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਵੀ ਬੜੀ ਬੁਰੀ ਤਰਾਂ੍ਹ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਅਦਿੱਖ ਗੁਲਾਮੀ ਨੂੰ ਸਮਝੇ ਜਾਣ ਦੀ ਵੱਡੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਲੋੜ ਇਸ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਸ਼ੰਘਰਸ਼ ਸ਼ਾਂਤ ਮਈ ਢੰਗ ਨਾਲ ਲੜਿਆ ਜਾਵੇ। ਬੋਲੀ ਹੋ ਗਈ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਕੰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਗੱਲ ਪਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਕਿ ਸਰਕਾਰਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਚੁਣੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਹੁੰਦੀਆ ਹਨ। ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਅਸਾਸੇ, ਸਾਰੇ ਅਦਾਰੇ ਮੁਨਾਫਿਆਂ ਲਈ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ। ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਲੋਕ ਭਲਾਈ ਸਕੀਮਾਂ ਨੇਮਾਂ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਅਤੇ ਨੀਤੀਆਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖ ਕੇ ਚੱਲਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਨਾ ਕਿ ਕਿਸੇ ਧਨਾਢ ਕੰਪਨੀ ਜਾਂ ਵਿਅਕਤੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਦਾ ਪੱਖ ਪੂਰਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ઠਹੋਰ ਅਦਾਰੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਿੱਜੀਕਰਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਜਾਂ ਹੋਣ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਹੈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਬੰਧੀ ਵੀ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਸੁਚੇਤ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ। ਰਾਜ ਕਰਦੀ ਧਿਰ ਨੂੰ ਇਹ ਸਮਝਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਚੁਣੇ ਹੋਏ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ, ਮੰਤਰੀ, ਸਾਂਸਦ ਹਨ ਨਾ ਕਿ ਕਿਸੇ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਧਿਰ ਦੇ ਨਹੀਂ ਤੁਸੀਂ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਖੜਨਾ ਹੈ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਹੱਕਾਂ ਦੀ ਰਾਖੀ ਕਰਨ ਵਾਅਦਾ ਕਰਕੇ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਆਏ ਹੋ।
ਜੀਰਾ / ਮੋ: 9855051099