ਕੈਪਟਨ ਅਮਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਸਰਕਾਰ 2002 ਵਿੱਚ ਬਣੀ ਅਤੇ ਪੂਰੇ 5 ਸਾਲ ਚੱਲੀ। ਆਮ ਲੋਕ ਉਸ ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ ਖੁਸ਼ ਸਨ। ਕਿਸਾਨ ਖੁਸ਼ ਸੀ, ਕਿ ਉਹਦੀ ਫਸਲ ਤੁਰਤ ਚੱਕੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤੇ ਪੈਸੇ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਮਿਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਸਰਕਾਰੀ ਅਧਿਕਾਰੀ ਖਰੀਦ ਸਮੇਂ ਬੋਰੀ ਤੇ ਪੈਸੇ ਲੈਣ ਤੋਂ ਡਰਦੇ ਸਨ। ਵੱਢੀ ਘਟ ਗਈ ਸੀ। ਡੀ.ਸੀ. ਤੇ ਪੁਲਿਸ ਦਫਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਠੀਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਭਾਵੇਂਂ ਇੱਕ ਸਾਲ ਪਿੱਛੋਂ ਹੀ ਕਿਸਾਨੀ ਮੋਟਰਾਂ ਤੇ ਜਾਇਜ ਬਿਲ ਲਾ ਦਿੱਤੇ। ਪੰਜਾਬ ਸਰਵਿਸ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਤੇ ਰਿਸ਼ਵਤ ਦਾ ਕੇਸ ਚੱਲਿਆ, ਬੈਂਕਾਂ ਦੇ ਲਾਕਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਪੈਸੇ ਬਰਾਮਦ ਹੋਏ। ਕੁੱਝ ਜਾਅਲੀ ਨੋਟ ਵੀ ਫੜੇ ਗਏ, ਕਈ ਰਿਸ਼ਵਤਖੋਰ ਅਫਸਰਾਂ ਨੂੰ ਚੰਗਾ ਰਗੜਾ ਲੱਗਿਆ ਤੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਪੇਸ਼ੀਆਂ ਭੁਗਤ ਰਹੇ ਹਨ। ਕਈ ਵਜੀਰਾਂ ਦੇ ਚਲਾਣ ਹੋਏ। ਜੱਦੇਦਾਰ ਤੋਤਾ ਸਿੰਘ ਤੇ ਸੁੱਚਾ ਸਿੰਘ ਲੰਗਾਹ ਨੂੰ ਇੱਕ-ਇੱਕ ਕੇਸ ਵਿੱਚ ਸਜਾ ਵੀ ਹੋਈ, ਜਿਹੜੇ ਜਮਾਨਤਾਂ ਤੇ ਹਨ। ਬਾਦਲ ਸਾਹਿਬ ਵਿਰੁੱਧ ਮੁਕੱਦਮੇ ਦਰਜ਼ ਹੋਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਬੀਬੀਆਂ ਦੇ ਨਾਂ ਆਏ, ਜਿਹੜੇ ਨਹੀਂ ਸੀ ਆਉਣੇ ਚਾਹੀਦੇ। ਬਾਦਲ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿਰੁੱਧ ਤਫਤੀਸ਼ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਐਸ.ਪੀ. ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਬੜੇ ਕਾਗਜ ਲਾਏ, ਪਰ ਸ਼ੈਸ਼ਨ ਕੋਰਟ ਵਿੱਚ ਉਹ ਆਪ ਹੀ ਬਿਆਨ ਤੋਂ ਮੁਕਰ ਗਏ। ਸਾਰੇ ਕੇਸ ਢਹਿ ਢੇਰੀ ਹੋ ਗਏ। ਅਦਾਲਤਾਂ ਨੇ ਵੀ ਗਵਾਹਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਮੁਕਰਨ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਨਾ ਕੀਤੀ। ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਰੈਂਕ ਦਾ ਅਫਸਰ 164 ਸੀ.ਆਰ.ਪੀ.ਸੀ. ਦੇ ਬਿਆਨ ਤੋਂ ਹੀ ਪਿੱਛੇ ਹਟ ਗਿਆ। ਅਥਵਾ ਬਾਦਲ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਦਬਾਰੇ ਤਾਕਤ ਕਾਰਨ ਸਭ ਮੁਕਦਮੇ ਸਫਲ ਨਾ ਹੋ ਸਕੇ। ਪਰ ਉਸ ਸਮੇਂ ਕੈਪਟਨ ਦੀ ਦਿਖਾ ਨਿਖਰ ਗਈ ਸੀ। 2007 ਤੇ 2012 ਦੀਆਂ ਅਸੈਂਬਲੀ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਕਾਂਗਰਸ ਨੂੰ ਸਨਮਾਨ ਯੋਗ ਥਾਂ ਮਿਲਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਇਹੋ ਹੀ ਸੀ।
2017 ਦੀ ਚੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕੈਪਟਨ ਅਮਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਬਠਿੰਡੇ ਵਿੱਚ ਗੁਟਕਾ ਸਾਹਿਬ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਫੜ ਕੇ ਸਹੁੰ ਖਾਂਧੀ ਸੀ, ਕਿ ਚਾਰ ਹਫਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚੋਂ ਨਸ਼ਾ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿਆਂਗਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਜਿਹੀ ਸਹੁੰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਖਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ, ਜਿਹੜੀ ਪੂਰੀ ਨਾ ਹੋ ਸਕੇ। ਨਸ਼ੇ ਸਾਰੇ ਸ਼ੰਸ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਅਮਰੀਕਾ, ਕਨੇਡਾ, ਇੰਗਲੈਂਡ ਕੀ ਸਾਡੇ ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਬਹੁਤ ਨਸ਼ਾ ਹੈ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਚੀਨ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਵੀ ਨਸ਼ਾ ਮਿਲ ਚਾਏਗਾ। ਇਸ ਦਾ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਸੌਖਾ ਮਿਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਸ਼ਖਤੀ ਹੋ ਜਾਏ ਤਾਂ ਮਹਿੰਗਾ ਹੋ ਜਾਏਗਾ। ਇਹ ਘਟ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਖਤਮ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਅਫੀਮ ਅਥਵਾ ਪੋਸਤ ਦੀ ਖੇਤੀ ਰਾਜਸਥਾਨ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਆਦਿ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਅਫੀਮ ਦਵਾਈਆਂ ਵਿੱਚ ਪੈਣ ਕਾਰਨ ਸਰਕਾਰ ਪੋਸਤ ਬੀਜਣ ਦੇ ਠੇਕੇ ਦੇ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਫਿਤਰਤ ਹੈ ਕਿ ਪੋਸਤ ਵੱਧ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਬੀਜ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਗਿਰਦਾਵਰੀ ਘੱਟ ਦੀ ਕਰਵਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਅਫੀਮ ਦੀ ਵਾਧੂ ਮਿਕਦਾਰ ਮਿਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਉਸ ਨੂੰ ਖੁਰਾਕ ਮਿਲ ਜਾਏ ਤਾਂ ਕਾਗਜਾਂ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਹੋਣੀ ਬਿਆਨ ਕਰਕੇ ਵੇਚਣੀ ਯੋਗ ਹੈ। ਆਫਿਗਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਬਹੁਤ ਭਾਰੀ ਖੇਤੀ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਪੋਸਤ ਆਮ ਹੈ। ਰੁਜਗਾਰ ਦਾ ਸਾਧਨ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਉਹ ਇਹਦੀ ਬਹੁਤੀ ਵਰਤੋਂ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ। ਸਗੋਂ ਵੇਚਦੇ ਹਨ। ਉਸ ਨੂੰ ਸੋਧ ਕੇ ਹੀਰੋਇਨ ਆਦਿ ਮਾਰੂ ਨਸ਼ੇ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। 1973 ਵਿੱਚ ਮੈਂ ਮੁੱਖ ਅਫਸਰ ਬੋਹਾ ਸੀ, ਮਾਂਹਵਾਰੀ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਬਠਿੰਡੇ ਦੇ ਐਸ.ਐਸ.ਪੀ. ਕੇ.ਐਲ. ਸੂਦਨ ਕਹਿਣ ਲੱਗੇ ਕਿ ਉਹ ਮੇਰੇ ਤੇ ਬਹੁਤ ਖੁਸ਼ ਹਨ ਕਿ ਮੇਰੇ ਥਾਣੇ ਵਿੱਚ ਅਫੀਮ ਤੇ ਭੁੱਕੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ, ਨਾ ਵਿਕਦੀ ਹੈ। ਮੈਂ ਕਿਹਾ ਸਰ, ਖਾਣ ਵਾਲੇ ਸਾਰੇ ਆਸੇ ਪਾਸੇ ਤੋਂ ਲਿਆ ਕੇ ਖਾਂਦੇ ਹਨ।
ਕੈਪਟਨ ਅਮਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਵੱਡੇ ਵਾਇਦੇ ਕੀਤੇ ਜਿਹੜੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਕਦੇ ਪੂਰੇ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੀ। ਬਹੁਤ ਵੱਡੇ ਵਾਇਦੇ 2013-14 ਵਿੱਚ ਸ੍ਰੀ ਨਰਿੰਦਰ਼ ਮੋਦੀ ਜੀ ਨੇ ਵੀ ਕਦੇ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਹਰ ਆਦਮੀ ਦੇ ਖਾਤੇ ਵਿੱਚ ਸਵਿਟਰਜਲੈਂਡ ਵਿੱਚ 15-15 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਆਉਣਗੇ। ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਟੈਕਸ ਨਹੀਂ ਲੱਗੇਗਾ, ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਆ ਜਾਏਗੀ। ਚੰਗੇ ਦਿਨ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਣਗੇ। ਕਿਸਾਨੂੰ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਵਾਮੀਨਾਥਨ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਸਿਫਾਰਸ਼ਾਂ ਲਾਗੂ ਹੋ ਜਾਣਗੀਆਂ, ਫਸਲਾਂ ਦਾ ਡੇਢਾ ਮੁੱਲ ਮਿਹਨਤ ਸਣੇ ਮਿਲੇਗਾ। ਪਰ ਕੋਈ ਵੀ ਵਾਇਦਾ ਪੂਰਾ ਨਾ ਹੋਇਆ। ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਸਿਰ ਦੋ ਲੱਗ ਗਿਆਰਾ ਹਜ਼ਾਰ ਕਰੋੜ ਦਾ ਕਰਜਾ ਹੈ। ਇਹਦਾ ਵਿਆਜ ਵੀ 15-16 ਕਰੋੜ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਾਡੀ ਆਮਦਨ ਕਾਫੀ ਵਿਆਜ ਵਿੱਚ ਹੀ ਜਾਏਗੀ। ਕੈਪਟਨ ਨੇ ਛੋਟੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦਾ ਦੋ ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦਾ ਕਰਜਾ ਮੁਆਫ ਕਰਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਤੇ ਜਾਰੀ ਹੈ। ਗੱਲ ਚੰਗੀ ਹੈ, ਪਰ ਕਰਜਾ ਮੁਆਫ ਕਰਨਾ ਪੰਜਾਬ ਵਰਗੇ ਕਰਜਈ ਰਾਜ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਵਸ ਦਾ ਰੋਗ ਨਹੀਂ। ਕੇਂਦਰ ਇਸ ਵਿੱਚ ਬਾਂਹ ਨਹੀਂ ਫੜਾ ਰਿਹਾ। ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਕੇਂਦਰ ਕਿਸਾਨੀ ਪ੍ਰਤੀ ਸੁਹਿਰਦ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਕਿਸਾਨੀ ਪੈਰਾ ਤੇ ਨਹੀਂ ਖੜੋ ਸਕੇਗੀ। ਕਿਸਾਨ ਪੈਰਾ ਤੇ ਨਹੀਂ ਖੜ੍ਹੋ ਸਕਦਾ ਜਦ ਤੱਕ ਮੋਟੀਆਂ ਫਸਲਾਂ (ਕਣਕ, ਝੋਨਾ, ਗੰਨਾ, ਦਾਲਾਂ) ਦੇ ਭਾਅ ਕੀਮਤਾਂ ਤੇ ਮੁਲਾਂਕਣ ਅਨੁਸਾਰ ਨਹੀਂ ਮਿੱਥੇ ਜਾਂਦੇ। ਜੇਕਰ ਮੁਲਾਜਮਾਂ ਨੂੰ ਡੀ.ਏ. ਦੀ ਕਿਸਤ ਦੇਣ ਲਈ 1966 ਦੇ ਭਾਂਅਵਾਂ ਨੂੰ ਅਧਾਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਫਸਲਾਂ ਦੇ ਮੁੱਲ ਵੀ 1966 ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਮਿੱਥੇ ਜਾਣ। ਕਿਸਾਨੀ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਹੋ ਜਾਏਗੀ। ਇਹ ਕੰਮ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਹੀ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਕੇਂਦਰ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਸੰਨਅਤਕਾਰਾਂ ਦੇ ਕਰਜੇ ਮੁਆਫ ਕਰਦੀ ਰਹੀ। ਪੇਪਰਾਂ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਹੈ ਕਿ ਅੰਬਾਨੀ ਦੀ ਦੌਲਤ ਡੇਢੀ ਹੋ ਗਈ। ਬੈਂਕਾਂ ਤੋਂ ਕਰਜਾ ਲੈ ਕੇ ਅਮੀਰ ਆਦਮੀ ਬਾਹਰ ਭੱਜ ਰਹੇ ਹਨ।
ਲੋਕ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ ਰਿਸ਼ਵਤਖੋਰ ਡਰਨ ਅਤ ਰਿਸ਼ਵਤਖੋਰਾਂ ਦੀ ਤਰੱਕੀ ਨਾ ਹੋ ਸਕੇ। ਮੈਂ ਸਹਿਮਤ ਹਾਂ ਕਿ ਰਿਸ਼ਵਤ ਬਿਲਕੁਲ ਬੰਦ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ। ਪਰ ਸ਼ਖਤੀ ਤੇ ਡਰ ਕਾਰਨ ਘਟ ਜਾਏਗੀ, ਜਿਵੇਂ 2002 ਵਿੱਚ ਘਟੀ ਸੀ। ਜਿਹੜੀ ਬੰਦ ਹੀ ਜਾਪਦੀ ਹੈ। ਕਨੇਡਾ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਆਮ ਸਧਾਰਨ ਆਦਮੀ ਨੂੰ ਰਿਸ਼ਵਤ ਨਹੀਂ ਦੇਣੀ ਪੈਂਦੀ। ਕੰਮ ਤਰਤੀਬ ਨਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ  ਵੀ ਹੋ ਸਕੇ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਸੁਧਾਰਾਂ ਕਾਰਨ ਲੋਕ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਹਰ ਹੀਲੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਸਰਕਾਰੀ ਮੁਲਾਜਮ 58 ਸਾਲ ਦੀ ਨੌਕਰੀ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਤੇ ਸੇਵਾ ਮੁਕਤ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਾਧੂ ਸਮਾਂ ਨਾ ਮਿਲੇ। ਬੇਰੁਜਗਾਰੀ ਤਾਂ ਹੀ ਦੂਰ ਹੋਏਗੀ। ਪਿਛਲੀ ਸਰਕਾਰ ਸਮੇਂ ਦੋਸ਼ ਲੱਗਦਾ ਸੀ ਕਿ ਹੀਰੋਇਨ, ਚਿੱਟਾ ਖਤਰਨਾਕ ਨਸ਼ੇ ਵਧ ਗਏ ਹਨ। ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਕਿ ਬੱਦੀ (ਹਿਮਾਚਲ) ਵਿਖੇ ਸੰਥੇਟਿਕ ਨਸ਼ੇ ਦੀ ਫੈਕਟਰੀ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਹੈ। ਲੋਕ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਵੱਡੇ ਨਸ਼ੇ ਵਾਲੇ ਕਾਰੋਬਾਰੀਆਂ ਵਿਰੁੱਧ ਸ਼ਖਤ ਕਾਰਵਾਈ ਹੋਵੇ। ਲੋਕ ਇਹ ਵੀ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਧਾਰਮਿਕ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਦੀ ਬੇਅਦਬੀ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਬਹਿਬਲ ਕਾਂਡ ਦੀ ਗੱਲ ਪ੍ਰਤੱਖ ਹੋਵੇ। ਜੇਕਰ ਉਸ ਵਿੱਚ ਜਿਹੜੇ ਅਫਸਰਾਂ ਦੀ ਢਿੱਲ ਤੇ ਨਲਾਇਕੀ ਹੈ ਤੇ ਉਹ ਕਿਸ ਧੜੇ ਨਾਲ ਸਹਿਮਤ ਹਨ।
ਇਹ ਵੀ ਠੀਕ ਹੈ ਕੈਪਟਨ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਬਨਣ ਤੋਂ ਮਗਰੋਂ ਗੈਂਗਾਂ ਦੀ ਤੂਤੀ ਘਟੀ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਵਾਰਦਾਤਾਂ ਵੀ ਘਟੀਆਂ ਹਨ। ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਪੰਜਾਬ ਅਸੈਂਬਲੀ ਵਿੱਚ ਗੈਂਗਾਂ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਦੀ ਗੱਲ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਲੱਗੀ। ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਭੂਗੋਲਿਕ ਸਥਿਤੀ ਜੰਮੂ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਾਲੀ ਨਹੀਂ। ਭੈੜੇ ਅੰਸਰ ਬਹੁਤਾ ਸਮਾਂ ਲੋਕ ਛਿਪ ਨਹੀਂ ਸਕਦੇ। ਜੇਕਰ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਸ਼ਖਤ ਹੋ ਜਾਣ ਤੇ ਕੋਈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਨਾਹ ਨਾ ਦੇ ਸਕੇ। ਪੰਨਾਹ ਤੋਂ ਬਗੈਰ ਮੁਲਜਮ ਪਲ ਨਹੀਂ ਸਕਦੇ। ਲੋਕ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਆਉਣ, ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਹਫਤੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਬ-ਡਵੀਜਨ ਵਿੱਚ ਗੇੜਾ ਵੱਜੇ ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸੁਣੀ ਜਾਏ। ਪੈਸਾ ਟੈਕਸਾਂ ਨਾਲ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਏ ਵੱਡੇ ਆਈ.ਏ.ਐਸ. ਤੇ ਆਈ.ਪੀ.ਐਸ. ਅਸਫਰਾਂ ਦੀ ਫੌਜ ਘਟੇ। ਕ੍ਰਿਪਾ ਕਰਕੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਸਲਾਹਕਾਰਾਂ ਦੀ ਫੌਜ 15 ਤੋਂ ਘਟਾ ਕੇ 1-2 ਤੇ ਲੈ ਆਉਣ ਤਾਂ ਕਿ ਪੈਸਾ ਬਚ ਸਕੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਜੀਰਾਂ ਵਰਗੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਹਨ। ਪੰਜਾਬੀ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਜਬਾਨ ਹੈ। ਲੈਗੂਏਜ ਸਰਵੇ ਆਫ ਇੰਡੀਆ ਦਾ ਲੇਖਕ ਗਰੀਅਰਸਨ ਤਾਂ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬਾਗੜੀ, ਲਹਿੰਦੀ ਤੇ ਪਹਾੜੀ ਵੀ ਪੰਜਾਬੀ ਦੀਆਂ ਡਾਇਲੈਕਟਾਂ ਹਨ। ਪੰਜਾਬੀ ਅੱਖੋ ਪਰੋਖੇ ਨਾ ਹੋਵੇ। ਲੋਕ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸਿੰਘ ਕੈਰੋਂ ਦਾ ਸਮਾਂ ਭੁੱਲ ਜਾਣ।

 

ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਧਾਲੀਵਾਲ,
ਰਿਟ: ਐਸ.ਐਸ.ਪੀ.,
ਪੀਰਾਂ ਵਾਲਾ ਗੇਟ, ਸੁਨਾਮ
ਮੋਬ: 98150-37279

01 April 2018

ਪੰਜਾਬੀ ਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਪਹਿਲਾਂ ਮਲਾਇਆ, ਸਿੰਘਾਪੁਰ, ਹਾਂਗਕਾਂਗ, ਬਰਮਾ ਆਦਿ ਵਿੱਚ ਗਏ। ਕਈ ਕਮਾਈ ਕਰਕੇ ਆ ਗਏ, ਕੁੱਝ ਉੱਥੇ ਹੀ ਵਸ ਗਏ, ਫੇਰ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ 120 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਕਨੇਡਾ ਦੇ ਵੈਨਕੋਵਰ ਅਥਵਾ ਸਰੀ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਏ। ਵੈਨਕੋਵਰ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਬਣਾਇਆ। ਕੋਈ 5-6 ਸਾਲ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦੀ ਸੌ ਸਾਲਾ ਵਰ੍ਹੇਗੰਢ ਮਨਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਉਸ ਤੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਵੀ ਪੁੱਜੇ ਸਨ। ਹੁਣ ਕਨੇਡਾ ਜਾਣ ਲਈ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਹੋੜ ਲੱਗੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਕਨੇਡਾ ਕੋਲ ਕੁਦਰਤੀ ਸੋਮੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਉਹ ਬਾਹਰਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵੱਲ ਖਿੱਚ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਕੀ ਭਾਰਤ ਵਰਸ ਵਿੱਚ ਹੀ ਰੁਜਗਾਰ ਘਟ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਬੇਰੁਜਗਾਰੀ ਵਧੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਅਬਾਦੀ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਅਬਾਦੀ ਦੇ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਸੰਜੇ ਗਾਂਧੀ ਸਮੇਂ 1976-77 ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ। ਪਰ ਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਵਿਰੋਧੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਨੇ ਵਿਰੋਧਤਾ ਕਰ ਦਿੱਤੀ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਸਫਲ ਨਾ ਹੋਈ। ਜਿਉਣ ਦੇ ਸਾਧਨਾਂ ਲਈ ਰੁਜਗਾਰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਰੁਜਗਾਰ ਦੇ ਸਾਧਨ ਵਧ ਨਹੀਂ ਰਹੇ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਦਸਤਕਾਰੀ ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਚਲੀ ਗਈ ਹੈ। ਵਾਜਪਾਈ ਜੀ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਸਮੇਂ ਪਹਾੜੀ ਰਾਜਾਂ, ਹਿਮਾਚਲ, ਉਤਰਾਖੰਡ ਤੇ ਜੰਮੂ ਕਸ਼ਮੀਰ ਨੂੰ ਟੈਕਸ ਵਿੱਚ ਛੋਟ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਸਾਡੀ ਬਹੁਤੀ ਦਸਤਕਾਰੀ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਬੱਦੀ ਆਦਿ ਵਿੱਚ ਚਲੀ ਗਈ ਕਿਉਂਕਿ ਉੱਥੇ ਕੇਂਦਰ ਦੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਹੂਲਤਾਂ ਸਨ। ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਕੇਂਦਰ ਨੇ ਕਦੇ ਕੋਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਥਾਂ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ। ਸਾਡੀ ਜਵਾਨੀ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਉਹ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ, ਜੋ ਉਹ ਬਾਹਰ ਕਨੇਡਾ ਆਦਿ ਵਿੱਚ ਕਰਦੇ ਹਨ।
    ਕਨੇਡਾ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਮਾਣ ਤੇ ਸਤਿਕਾਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਦੇਖੀਏ ਕਨੇਡਾ ਦੀ ਪਾਰਲੀਮੈਂਟ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਥਾਂ ਹੈ। ਹੁਣ ਪੰਜਾਬ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਚਾਰ ਵਜ਼ੀਰ ਹਨ। ਕਨੇਡਾ ਦੇ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਸੱਜਣ ਸਿੰਘ ਪੰਜਾਬੀ ਸਿੱਖ ਹਨ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਨੇਡਾ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬੀ (ਭਾਰਤੀ) ਛਾਏ ਹੋਏ ਹਨ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ 2016 ਵਿੱਚ ਕਨੇਡਾ ਕਾਂਗਰਸ ਪ੍ਰਧਾਨ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਗਏ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉੱਥੇ ਸਭਾਵਾਂ ਕਰਨ ਦੀ ਆਗਿਆ ਨਹੀਂ ਸੀ ਦਿੱਤੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਕਨੇਡਾ, ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ 'ਆਪ' ਦਾ ਜੋਰ ਸੀ। ਉਹ ਹਰ ਪੱਖ ਤੋਂ ਆਪ ਨੂੰ ਸਪੋਰਟ ਕਰਨਾ ਲੋਚਦੇ ਸਨ। 2017 ਵਿੱਚ ਕਨੇਡਾ ਦੇ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਸੱਜਣ ਸਿੰਘ ਭਾਰਤ ਆਏ ਤਾਂ ਸਾਡੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਜੀ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਓ ਭਗਤ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ਉਹ ਖਾਲਿਸਤਾਨ ਪੱਖੀ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਮਦ ਤੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੇ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਤੇ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਖਾਲਿਸਤਾਨ ਪੱਖੀ ਨਾਅਰੇ ਲੱਗੇ। ਇਸ ਦਾ ਇਹ ਭਾਵ ਨਹੀਂ ਕਿ ਉਹ ਖਾਲਿਸਤਾਨ ਪੱਖੀ ਸਨ। ਕੈਪਟਨ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਕਨੇਡਾ ਦੇ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਦਾ ਸਵਾਗਤ ਕਰਨਾ ਲੋਚਦਾ ਸੀ। ਹੁਣ ਉਹ ਦੁਬਾਰੇ ਆਏ, ਉਹ ਕਨੇਡਾ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਜਸਟਿਨ ਟਰੂਡੋ ਨਾਲ ਸਨ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਜੀ ਨੇ ਚੰਗਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਵਾਗਤ ਕੀਤਾ। ਹੋਰ ਵੀ ਚੰਗਾ ਸੀ ਜੇ ਉਹ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੇ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਤੇ ਚਲੇ ਜਾਂਦੇ। ਕਨੇਡਾ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਾਲ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਸਬੰਧੀ ਗੱਲਾਂ ਵੀ ਕੀਤੀਆਂ। ਖਾਲਿਸਤਾਨ ਪੱਖੀ ਕੁੱਝ ਭਾਰਤ ਅਥਵਾ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਵੀ ਹਨ। ਸ. ਸਿਮਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਮਾਨ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਹਨ, ਪਰ ਮੁੱਢ ਤੋਂ ਖਾਲਿਸਤਾਨ ਸਮਰਥਕ ਰਹੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਇਸ ਕਰਕੇ ਮੁਕੱਦਮੇ ਦਰਜ਼ ਹੋਏ, ਚਲਾਣ ਕੀਤੇ ਗਏ। ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਕੋਈ ਦੋਸ਼ ਸਿੱਧ ਨਹੀਂ ਹੋਏ। ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਸ਼ਾਤਮਈ ਢੰਗ ਨਾਲ ਖਾਲਿਸਤਾਨ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਘੋਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਆਸ਼ਾ ਨਹੀਂ। ਕਨੇਡਾ ਵਿੱਚ ਖਾਲਿਸਤਾਨੀਆਂ ਦਾ ਕੁੱਝ ਅਸਰ ਜ਼ਰੂਰ ਹੈ। ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸੰਤ ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਫੋਟੋ ਅਕਸਰ ਮਿਲੇਗੀ। ਜਨਰਲ ਵੈਦਿਆ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀਆਂ ਫੋਟੋਆਂ ਗੁਰੂ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦਿਸਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਦਾ ਭਾਵ ਇਹ ਨਹੀਂ ਕਿ ਉਹ ਸਾਰੇ ਖਾਲਿਸਤਾਨੀ ਹਨ।
    ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਘੋਲਾਂ ਦੀ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕਨੇਡਾ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀ। ਉੱਥੇ ਹਰ ਆਦਮੀ ਆਪਣੀ ਰਇ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਖਾਲਿਸਤਾਨ ਪੱਖੀ ਆਪਣੀ ਰਾਇ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਅਬਾਦੀ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਜਵਾਨ ਅਬਾਦੀ ਹਰ ਰੋਜ ਕਨੇਡਾ ਪੁੱਜ ਰਹੀ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਜਹਾਜ਼ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੇ ਭਰੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਸਾਡੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਜੀ ਨੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਤੇ ਇਸਰਾਇਲ ਦੇ ਮੁੱਖੀ ਨੂੰ ਜੀ-ਆਇਆ ਕਹਿਣ ਲਈ ਸਾਰੀਆਂ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਰਸਮਾਂ ਤੋੜ ਦਿੱਤੀਆਂ ਸਨ ਤੇ ਆਪ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਏਅਰਪੋਰਟ ਤੇ ਪੁੱਜ ਕੇ ਸਵਾਗਤ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਕਈ ਹੋਰ ਸਮਿਆਂ ਤੇ ਵੀ ਪ੍ਰੋਟੋਕੋਲ ਤੋੜੀ ਗਈ। ਜਪਾਨ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਤੇ ਚੀਨ ਦੇ ਮੁੱਖੀ ਸਮੇਂ ਵੀ ਸਾਡੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗੁਜਰਾਤ ਦੀ ਸੈਰ ਕਰਾਉਂਦੇ ਰਹੇ, ਪਰ ਕਨੇਡਾ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਜਸਟਿਨ ਟਰੂਡੋ ਸਮੇਂ ਚੁੱਪ ਹੀ ਰਹੇ। ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਸਮੇਂ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਤਾ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਨੇ ਚੰਗਾ ਸਵਾਗਤ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸ਼ਾ ਦਾ ਪਾਤਰ ਹਨ। ਸਾਡੇ ਪੰਜਾਬੀ ਨੂੰ ਉੱਥੇ ਪੂਰਾ ਰੁਜਗਾਰ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਲੋਕ ਹਰ ਸੰਸਥਾ ਵਿੱਚ ਸਤਿਕਾਰੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਸਾਡਾ ਵੀ ਫਰਜ਼ ਬਣਦਾ ਸੀ ਕਿ ਅਸੀਂ ਕਨੇਡਾ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੂੰ ਹੱਥਾਂ ਤੇ ਚੁੱਕ ਲੈਂਦੇ। ਪਰ ਸਾਡੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਚੰਗਾ ਸਵਾਗਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਿੱਛੇ ਹਟੇ ਰਹੇ। ਸਾਨੂੰ ਯਾਦ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਕ ਸਮੇਂ ਅਟੌਮਿਕ ਅਨਰਜੀ ਲਈ ਅਮਰੀਕਾ (ਕਰੜਾ ਪਾਣੀ) ਦੇਣ ਤੋਂ ਜਵਾਬ ਦੇ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਕਨੇਡਾ ਨੇ ਹੀ ਸਾਡੀ ਸ਼ਾਖ ਬਚਾਈ ਤੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਮਦਤ ਕੀਤੀ, ਕਿਸੇ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਕੋਈ ਸਬੰਧ ਨਹੀਂ ਸੀ।
    ਪਰ ਅਸੀਂ ਇਸ ਸਮੇਂ ਜਸਪਾਲ ਅਟਵਾਲ ਦੀ ਗੱਲ ਅੱਗੇ ਰੱਖ ਲਈ, ਜਿਹੜਾ ਕਿਸੇ ਸਮੇਂ ਖਾਲਿਸਤਾਨੀ ਸੀ। ਉਹ ਸਜਾ ਵੀ ਕੱਟ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ। ਕਨੇਡਾ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਜਿਹੜੀ ਪਾਰਟੀ ਦਿੱਤੀ, ਉਸ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦਾ ਨਾਂ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਹ ਗੱਲ ਸਾਫ ਹੋ ਗਈ ਸੀ ਕਿ ਜਸਪਾਲ ਅਟਵਾਲ ਦਾ ਨਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਕਾਲੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚੋਂ ਕੱਟਿਆ ਜਾ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਗੱਲ ਵੀ ਪ੍ਰਤੱਖ ਹੋ ਗਈ ਕਿ ਉਹ ਪਹਿਲਾਂ ਦੋ ਵਾਰ ਭਾਰਤ ਆ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ। ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਉਸ ਦਾ ਸਵਾਗਤ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਬਾਹਰ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਲਈ ਸਾਡੀ ਸਰਕਾਰ ਵੀਜਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਕੀ ਜਸਪਾਲ ਅਟਵਾਲ ਨੂੰ ਵੀਜਾ ਦੇਣ ਸਮੇਂ ਸਾਡੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਸੌ ਰਹੇ ਸਨ? ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਕੋਈ ਅਰਥ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦੀਆਂ। ਐਂਵੇ ਤੂਲ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਸਾਡੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਜੀ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜਾਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਬਣਦਾ ਮਾਣ ਸਤਿਕਾਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ ਫੋਟੋਆਂ ਲੁਹਾਈਆਂ। ਚੰਗਾ ਹੁੰਦਾ ਕਿ ਸਾਰਾ ਕੁੱਝ ਮਾਣਯੋਗ ਮੋਦੀ ਜੀ ਪਹਿਲਾਂ ਕਰਦੇ। ਇਸ ਨਾਲ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸ਼ਾਨ ਵਧਣੀ ਸੀ। ਉਹ ਸ੍ਰੀ ਟਰੂਡੋ ਨੂੰ ਸਾਡੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਵੀ ਦੱਸ ਸਕਦੇ ਸਨ। ਸਾਡੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਕਨੇਡਾ ਦੀਆਂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੱਧ ਫੀਸ ਦੇਣੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਉੱਥੇ ਦੇ ਇੱਕ ਸ਼ਹਿਰੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਸੀ ਕਿ ਕਨੇਡਾ ਦੇ ਵਸਨੀਕਾਂ ਨਾਲੋਂ ਸਾਡੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਤਿਗੁਣੀ ਫੀਸ ਦੇਣੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਵਾਜਬ ਨਹੀਂ। ਕਨੇਡਾ ਦੀ ਆਪੋਜੀਸ਼ਨ ਨੇ ਘੱਟ ਸਵਾਗਤ ਦੀ ਗੱਲ ਉਠਾਈ ਜਸਟਿਨ ਟਰੂਡੋ ਨੇ ਆਪਣੇ ਤਜਰਬੇ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਠੀਕ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ। ਪਿਛਲੇ ਸਮੇਂ ਖ਼ਬਰ ਆਈ ਸੀ ਕਿ ਜਲੰਧਰ ਇਕੱਲੇ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਵਿਦੇਸ਼ੀਆਂ ਨੇ 15 ਹਜ਼ਾਰ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਕਢਵਾ ਲਏ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪਏ ਪੈਸਿਆਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸਬੰਧੀ ਯਕੀਨ ਨਹੀਂ। ਸਾਡੀ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਯਕੀਨ ਦਿਵਾਉਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੰਪਤੀ ਨੂੰ ਇੱਥੇ ਕੋਈ ਖਤਰਾ ਨਹੀਂ। ਬਾਹਰੋ ਆਏ ਯਾਤਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਭਰਮ ਕੱਢ ਦੇਣ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪੈਸਾ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਨਹੀਂ। ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਜਾਂ ਭਾਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਆਉਣ ਤੇ ਕੋਈ ਖਤਰਾ ਨਹੀਂ।
    ਬਾਹਰਲੇ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਵਿੱਚ ਵੱਡਾ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਸਾਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੈਸੇ ਤੇ ਜਾਇਦਾਤ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਕਰਨੀ ਪਏਗੀ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਉਣ ਤੇ ਸਰਕਾਰ ਤੇ ਲੋਕ ਖੁੱਲ ਕੇ ਸਵਾਗਤ ਕਰਨ।
 

 ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਧਾਲੀਵਾਲ,
ਰਿਟ: ਐਸ.ਐਸ.ਪੀ.,
ਪੀਰਾਂ ਵਾਲਾ ਗੇਟ, ਸੁਨਾਮ
ਮੋਬ: 98150-37279

18 March 2018

15, 16 ਨਵੰਬਰ 1920 ਨੂੰ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰੱਖੀ ਗਈ ਕਿਉਂ ਕਿ ਮਹੰਤ ਗੁਰੂ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਜਾਇਦਾਤ ਸਮਝ ਬੈਠੇ ਸਨ ਤੇ ਬਹੁਤੇ ਆਚਰਣਹੀਣ ਹੀ ਸਾਬਤ ਹੋਏ। ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸੁਧਾਰ ਇਸ ਦਾ ਮੰਤਵ ਸੀ। ਇਸ ਮੰਤਵ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਜਮਾਤ ਦੀ ਲੋੜ ਪਈ ਤਾਂ ਕਿ ਐਜੀਟੇਸ਼ਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ। ਫੇਰ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰੱਖੀ ਗਈ। ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਸਿਆਸੀ ਗੱਲ ਉਸ ਸਮੇਂ ਸਿੱਖ ਲੀਗ ਕਰਦੀ ਸੀ। ਸ. ਖੜਕ ਸਿੰਘ ਇੱਕੋ ਸਮੇਂ ਤਿੰਨੇ ਜੱਥੇਬੰਦੀਆਂ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਰਹੇ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਸ. ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਝੱਬਰ, ਸ. ਤੇਜਾ ਸਿੰਘ ਸਮੁੰਦਰੀ, ਸ. ਬ. ਮਹਿਤਾਬ ਸਿੰਘ, ਤਿੰਨੇ ਝਬਾਲੀਏ ਵੀਰ, ਮਾ. ਤਾਰਾ ਸਿੰਘ, ਗਿਆਨੀ ਸ਼ੇਰ ਸਿੰਘ, ਜੱਥੇ. ਤੇਜਾ ਸਿੰਘ ਭੁੱਚਰ ਤੇ ਮਾਸਟਰ ਮੋਤਾ ਸਿੰਘ ਆਦਿ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸਿੱਖ ਬੁੱਧੀਜੀਵੀ, ਪ੍ਰੋਫੈਸ਼ਰ ਮਸ਼ਹੂਰ ਵਕੀਲ ਤੇ ਸਾਬਕਾ ਫੌਜੀ ਵੀ ਅੱਗੇ ਆ ਗਏ। ਮਹੰਤਾਂ ਤੋਂ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਅਜ਼ਾਦ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਕੌਮ ਵਿੱਚ ਜਾਗਰਤਾ ਦਾ ਹੜ ਆ ਗਿਆ। ਸਭ ਦਾ ਭਾਵ ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਦੀ ਸਹੀ ਸੰਭਾਲ ਸੀ। ਪੰਜ ਛੇ ਸਾਲ ਦੇ ਲੰਬੇ ਘੋਲ ਤੋਂ ਪਿੱਛੋਂ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਐਕਟ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਆਇਆ।
ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਐਕਟ ਪਾਸ ਹੋਣ ਤੇ ਲਾਹੌਰ ਕਿਲੇ ਦੀ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਬੈਠੀ ਸਿੱਖ ਲੀਡਰਸ਼ਿੱਪ ਦੋ ਧੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡੀ ਗਈ। ਐਕਟ ਅਨੁਸਾਰ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਬੈਠੇ ਲੀਡਰ ਐਕਟ ਮੰਨਣ ਦਾ ਭਰੋਸਾ ਦੇ ਕੇ ਬਾਹਰ ਆ ਸਕਦੇ ਸਨ। ਬਹੁਤੀਆਂ ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ ਵਾਲੇ ਸਾਥ ਨਾ ਚੱਲ ਸਕੇ। ਐਕਟ ਮੰਨਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕਹਿ ਕੇ ਸ.ਬ. ਮਹਿਤਾਬ ਸਿੰਘ ਤੇ ਗਿਆਨੀ ਸ਼ੇਰ ਸਿੰਘ ਦੀ ਸਰਕਰਦਗੀ ਹੇਠ 19 ਲੀਡਰ ਬਾਹਰ ਆ ਗਏ। ਸ.ਬ. ਮਹਿਤਾਬ ਸਿੰਘ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਬਣੇ। ਸ. ਤੇਜਾ ਸਿੰਘ ਸਮੁੰਦਰੀ ਤੇ ਮਾ. ਤਾਰਾ ਸਿੰਘ ਦੀ ਰਹਿਨੁਮਾਈ ਹੇਠ 16 ਲੀਡਰ ਭਰੋਸਾ ਨਾ ਦੇਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰੀ ਹੋ ਗਏ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਐਕਟ ਸਭ ਨੇ ਪੜ੍ਹ ਲਿਆ ਸੀ। ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਜੱਥੇ. ਤੇਜਾ ਸਿੰਘ ਸਮੁੰਦਰੀ ਚਲਾਣਾ ਕਰ ਗਏ ਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹੋਏ ਆਪਣੇ ਧੜੇ ਨੂੰ ਮਾ. ਤਾਰਾ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਲੀਡਰ ਮੰਨਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦੇ ਗਏ। ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਗੈਰ ਕਾਨੂੰਨੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦਾ ਹੁਕਮ ਵਾਪਿਸ ਲੈ ਲਿਆ ਤਾਂ ਉਹ ਵੀ ਬਾਹਰ ਆ ਗਏ। ਲੜਾਈ ਦਾ ਮੁੱਢ ਬੱਝ ਗਿਆ। ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਤੇ ਸ. ਮੰਗਲ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਬਜਾ ਕਰ ਲਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਜੇਲ੍ਹ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੀ ਸਨ ਤਾਂ ਦੂਜੀ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਕੇਂਦਰੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਅਥਵਾ ਖਾਲਸਾ ਪਾਰਟੀ ਬਣਾ ਲਈ 1926 ਦੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਕਮੇਟੀ ਦੀ ਚੋਣ ਹੋਈ ਤਾਂ ਅਕਾਲੀ ਦਲ 68 ਸੀਟਾਂ ਜਿੱਤ ਗਿਆ। ਕੇਂਦਰੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ 54 ਸੀਟਾਂ ਹੀ ਜਿੱਤ ਸਕਿਆ। ਮਿਲਵਰਤਨ ਤੇ ਸੁਲਾਹ ਸਫਾਈ ਦੀ ਗੱਲ ਤੇ ਦੋਵੇਂ ਧੜੇ ਸ. ਖੜਕ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਮੰਨ ਗਏ। ਮਾਸਟਰ ਜੀ ਮੀਤ ਪ੍ਰਧਾਨ ਬਣੇ ਤੇ ਧਰਮ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਇੰਚਾਰਜ ਗਿਆਨੀ ਸ਼ੇਰ ਸਿੰਘ ਹੀ ਰਹੇ, ਜੋ ਭਾਈਚਾਰਕ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਬਣੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਘਰੇਲੂ ਜਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਤੇ ਮੁੱਖ ਵਕੀਲ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਸ.ਬ. ਮਹਿਤਾਬ ਸਿੰਘ ਪਿੱਛੇ ਹਟ ਗਏ।
ਫੇਰ ਇਹ ਲੜਾਈ ਗਿਆਨੀ ਸ਼ੇਰ ਸਿੰਘ ਤੇ ਮਾਸਟਰ ਤਾਰਾ ਸਿੰਘ ਵਿਚਕਾਰ ਚੱਲਦੀ ਰਹੀ। ਦੋਵੇਂ ਧਿਰਾਂ ਪੰਥ ਪ੍ਰਸਤ ਸਨ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਨਹਿਰੂ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਦੋਵੇਂ ਇੱਕ ਰਾਇ ਰਹੇ। ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼ਹੀਦ ਗੰਜ ਦੇ ਮਸਲੇ ਤੇ ਕੰਮਿਊਨਲ ਅਵਾਰਡ ਦੀ ਵਿਰੋਧਤਾ ਲਈ ਦੋਵੇਂ ਰਲ ਕੇ ਚੱਲੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਰਟੀਬਾਜੀ ਸੀ, ਪਰ ਪੰਥ ਲਈ ਇੱਕ ਸਨ। ਗਿਆਨੀ ਸ਼ੇਰ ਸਿੰਘ ਨੇ 1937 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਪੰਥਕ ਪਾਰਟੀਆਂ ਨੂੰ ਰਲ ਕੇ ਲੜਨ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ, ਪਰ ਮਾਸਟਰ ਜੀ ਨੇ ਕਾਂਗਰਸ ਨਾਲ ਰਲ ਕੇ ਲੜੀਆਂ। ਗਿਆਨੀ ਜੀ ਅੱਡ ਲੜੇ ਤੇ ਸ. ਸੰਤੋਖ ਸਿੰਘ, ਰਾਜਾ ਸਰ ਦਲਜੀਤ ਸਿੰਘ ਤੇ ਉੱਤਮ ਸਿੰਘ ਦੁੱਗਲ ਆਦਿ ਨੂੰ ਜਿਤਾ ਗਏ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਰ ਸੁੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮਜੀਠੇ ਦੀ ਮਦਤ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਉਹ ਯੂਨੀਨਿਸ਼ਟ ਸਰਕਾਰੀ ਵਿੱਚ ਮੰਤਰੀ ਬਣ ਗਏ। 1926 ਤੋਂ 39 ਤੱਕ ਪੰਜ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਚੋਣਾਂ ਹੋਈਆਂ। ਗਿਆਨੀ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਚੋਣਾਂ ਗਹਿ ਗੱਚ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿੱਚ ਹੋਈਆਂ। 1940 ਵਿੱਚ ਮਾਸਟਰ ਜੀ ਤੇ ਗਿਆਨੀ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਫੌਜ ਦੀ ਭਰਤੀ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਕਾਂਗਰਸ ਤੋਂ ਅਸਤੀਫੇ ਦੇ ਦਿੱਤੇ। ਗਿਆਨੀ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਵਿਰੋਧਤਾ ਤੇ ਫੌਜ ਦੀ ਭਰਤੀ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕਰਨ ਲਈ ਮਾਸਟਰ ਜੀ ਤੇ ਗਿਆਨੀ ਸ਼ੇਰ ਸਿੰਘ ਦਾ ਸਮਝੌਤਾ ਕਰਵਾਇਆ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਪੰਥ ਦਾ ਭਲਾ ਸੀ। ਸ. ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਨਾਗੋਕੇ ਦਾ ਧੜਾ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਪਾਲਿਸੀ ਅਨੁਸਾਰ ਹੀ ਚੱਲਦਾ ਰਿਹਾ। ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਪੰਥ ਦੀ ਭਲਾਈ ਦੇਖਦਾ ਸੀ।
ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਨੇ 1944 ਵਿੱਚ ਸ. ਅਜੀਤ ਸਿੰਘ ਸਰਹੱਦੀ ਨੂੰ ਸੂਬਾ ਸਰਹੱਦ ਵਿੱਚ ਮੁਸਲਿਮ ਲੀਗ ਦੀ ਵਜਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵਜੀਰ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਵਿੱਚ ਪੰਥ ਦੀ ਭਲਾਈ ਸੀ। ਮਹਾਸ਼ਾ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਆਦਿ ਵੱਲੋਂ ਇਸ ਦੀ ਵਿਰੋਧਤਾ ਹੋਈ। ਪਰ ਗਿਆਨੀ ਜੀ ਸਰਹੱਦੀ ਨੂੰ ਸਪੋਰਟ ਕਰਦੇ ਰਹੇ। ਜੱਥੇਦਾਰ ਨਾਗੋਕਾ ਦਾ ਗਰੁੱਪ ਕਾਂਗਰਸ ਪ੍ਰਸਤ ਰਿਹਾ ਤੇ 1942 ਵਿੱਚ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀਆਂ ਵੀ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਪੰਥ ਦੇ ਭਲੇ ਦੀ ਗੱਲ ਸੋਚਦਾ ਸੀ, ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਹੀ ਅਜੀਤ ਸਿੰਘ ਸਰਹੱਦੀ ਨੂੰ ਵਜ਼ੀਰ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ। 1947 ਵਿੱਚ ਇਹ ਧੜਾ ਬਿਲਕੁਲ ਕਾਂਗਰਸ ਵਿੱਚ ਹੀ ਮਿਲ ਗਿਆ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਲਾਭ ਵੀ ਉਠਾਇਆ। ਗਿਆਨੀ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਵੰਡ ਸਮੇਂ ਕਾਂਗਰਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ, ਤੇ ਸ਼ਰਨਾਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਵਸਾਇਆ, ਫੇਰ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਵਿੱਚ ਪਰਤ ਗਏ ਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸੂਬੇ ਦੀ ਗੱਲ ਖੜ੍ਹੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਵਿੱਚ ਉਹ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ ਬਣੇ ਤੇ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਵਿਰੋਧਤਾ ਵੀ ਕਰਦੇ ਰਹੇ। 1957 ਵਿੱਚ ਫੇਰ ਅਕਾਲੀ ਕਾਂਗਰਸ ਸਮਝੌਤਾ ਹੋਇਆ ਤੇ ਗਿਆਨੀ ਜੀ ਫੇਰ ਵਜੀਰ ਬਣ ਗਏ। ਪਰ 1959 ਵਿੱਚ ਮਾਸਟਰ ਜੀ ਨੇ ਸਮਝੌਤਾ ਤੋੜ ਦਿੱਤਾ। 1962 ਵਿੱਚ ਸੰਤ ਫਤਿਹ ਸਿੰਘ ਦਾ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਤੇ ਕਬਜਾ ਹੋ ਚੁੱਕਿਆ ਸੀ। ਪੰਜਾਬ ਅਣਵੰਡੇ ਵਿੱਚ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਕਾਂਗਰਸ ਦਾ ਵਿਰੋਧੀ ਸੀ। ਪੰਜਾਬੀ ਸੂਬੇ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਮੈਂ ਸੰਤ ਚੰਨਣ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਕਾਂਗਰਸ ਦਫਤਰ ਵਿੱਚ ਆ ਦੇਖਿਆ ਹੈ। ਉਹ ਅਕਾਲੀ ਹੁੰਦੇ ਹੋਏ ਗੰਗਾ ਨਗਰ ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਦੋ ਕਾਂਗਰਸੀ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਹਮਾਇਤ ਲਈ ਗਏ ਸਨ ਤੇ ਟਿਕਟ ਮੰਗਦੇ ਸਨ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਭਲਾਈ ਸੀ।
ਸ੍ਰੀ ਲਾਲ ਬਹਾਦਰ ਸ਼ਾਸ਼ਤਰੀ ਸਮੇਂ ਹਜ਼ਾਰਾ ਪਰਿਵਾਰ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਗੁਜਰਾਤ ਵਿੱਚ ਵਸਾਏ ਗਏ ਸਨ। ਸੂਬੇ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੱਕ ਖਤਮ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਤੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰਾਹਤ ਮਿਲ ਗਈ। ਪਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਉਸ ਰਾਹਤ ਵਿਰੁੱਧ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਵਿੱਚ ਕੇਸ ਕਰ ਰੱਖਿਆ ਹੈ। ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਨੂੰ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਭਾਈਵਾਲ ਪਾਰਟੀ ਬੀ.ਜੇ.ਪੀ. ਜੋਰ ਨਾਲ ਕਹਿ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਅਪੀਲ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਕਰਵਾਏ। ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦੇਖੇ ਕਿ ਕਿਸ ਪ੍ਰਾਂਤ ਦੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਕਿਸ ਪਾਰਟੀ ਨਾਲ ਸਾਂਝ ਪਾਉਣ ਦਾ ਲਾਭ ਹੈ। ਉਹ ਉਸ ਦੀ ਹੀ ਮਦਤ ਕਰਨ। ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਕੇਂਦਰ ਦੀ ਬੀ.ਜੇ.ਪੀ. ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ ਸਿੱਖ ਲਾਭਾਂ ਦਾ ਖਿਆਲ ਕਰਵਾਏ। ਬੰਗਾਲ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਹਨ, ਉਹ ਰਾਜ ਕਰਦੀ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਸਾਂਝ ਪਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੇ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਇਤਰਾਜ ਨਾ ਕਰੇ। ਯੂ.ਪੀ. ਜਾਂ ਉਤਰਖੰਡ ਵਿੱਚ ਸਾਡੇ ਬਹੁਤ ਕਿਸਾਨ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੱਥ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖੇ ਜਾਣ। ਹਰਿਆਣੇ ਵਿੱਚ ਚੌਟਾਲੇ ਦੇ ਲੋਕ ਦਲ ਦੀ ਮਦਤ ਹੁਣ ਜਾਇਜ ਨਹੀਂ। ਇਹ ਗੱਲ ਠੀਕ ਹੈ ਕਿ 1975 ਵਿੱਚ ਸ੍ਰੀਮਤੀ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਹਰ ਮੰਗ ਮੰਨਦੀ ਸੀ, ਪਰ ਅਸੀਂ ਸਹੀ ਹੱਥ ਨਾ ਫੜ ਸਕੇ ਹੁਣ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਬੀ.ਜੇ.ਪੀ. ਦਾ ਭਾਈਵਾਲ ਹੈ, ਤਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲਦੇ ਇਲਾਕੇ, ਪਾਣੀਆਂ ਦਾ ਮਸਲਾ ਤੇ ਭਾਖੜਾ ਡੈਮ ਆਦਿ ਮੰਗਾਂ ਮੰਨਵਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਫੇਰ ਅਜਿਹਾ ਸਮਾਂ ਨਹੀਂ ਆਏਗਾ। ਅਸੀਂ ਇਹ ਦੇਖੀਏ ਕਿ ਕਿਸ ਪ੍ਰਾਂਤ ਦੇ ਵਸਨੀਕਾਂ ਨੂੰ ਕਿਸ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਇੱਕ ਪਾਰਟੀ ਨਾਲ ਬਿਲਕੁਲ ਨਾ ਬੱਝੀਏ।
ਸਾਰੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਆਗੂ ਇਕੱਠੇ ਹੋਣ, ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਮੰਗਾਂ ਤੇ ਹਾਲਾਤ ਬਾਰੇ ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਗੱਲ ਕਰਨ। ਜੇਕਰ ਪੰਜਾਬ ਕੋਲ ਪਾਣੀ ਦੇਣ ਲਈ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਕਿੱਥੋਂ ਦਿੱਤਾ ਜਾਏਗਾ। ਆਖਰ ਪੰਜਾਬ ਵੀ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। ਅਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਪੰਜਾਬ ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਘਾਲਣਾ ਘਾਲੀ ਹੈ।
 

ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਧਾਲੀਵਾਲ,
ਰਿਟ: ਐਸ.ਐਸ.ਪੀ.,
ਪੀਰਾਂ ਵਾਲਾ ਗੇਟ, ਸੁਨਾਮ
ਮੋਬ: 98150-37279

13 March 2018

 ਮੈਂ ਮਈ 1971 ਨੂੰ ਏ.ਐਸ.ਆਈ. ਮੁੱਖ ਅਫਸਰ ਬੋਹਾ ਸੀ। ਅਪਰ ਪਾਸ ਸੀ, ਪਰ ਅਸਾਮੀਆਂ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਤਰੱਕੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਹੋਈ। ਮੇਰੀ ਤਰੱਕੀ ਹੋਈ, ਮੈਨੂੰ ਪਟਿਆਲਾ ਜਿਲ੍ਹਾ ਮਿਲ ਗਿਆ। ਉੱਥੇ ਸ. ਭਗਵਾਨ ਸਿੰਘ ਦਾਨੇਵਾਲੀਆ ਡੀ.ਆਈ.ਜੀ. ਸਨ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਉਹ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ ਕਿ ਸਿਵਲ ਲਾਈਨ ਥਾਣੇ ਦਾ ਮੁੱਖ ਅਫਸਰ ਬੀ.ਏ. ਹੋਏ। ਮੇਰਾ ਗੁਣਾ ਸਿਵਲ ਲਾਈਨ ਦਾ ਪੈ ਗਿਆ। ਮੇਰੀ ਮੁੱਖ ਅਫਸਰ ਦੀ 14 ਸਾਲ ਦੀ ਨੌਕਰੀ ਵਿੱਚ ਮੇਰਾ ਇਹ ਪਹਿਲਾ ਸ਼ਹਿਰੀ ਥਾਣਾ ਰਿਹਾ। ਗਿਆਨੀ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਕਰਕੇ ਉਹ ਮੈਨੂੰ ਕੁੱਝ ਜਾਣਦੇ ਸਨ ਤਾਂ ਮੇਰੇ ਕਹਿਣ ਤੇ ਮੈਨੂੰ ਮੁੱਖ ਅਫਸਰ ਸਦਰ ਨਾਭੇ ਲਵਾ ਦਿੱਤਾ। ਜੂਨ ਵਿੱਚ ਬਾਦਲ ਸਰਕਾਰ ਟੁੱਟ ਗਈ ਤੇ ਅਸੈਂਬਲੀ ਭੰਗ ਹੋ ਗਈ ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਸ. ਗੁਰਦਰਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਨਾਭਾ ਦਾ ਟੈਲੀਫੋਨ ਆਇਆ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਤੁਸੀਂ ਕਾਂਗਰਸੀ ਹੋਂ?" ਮੈਂ ਕਿਹਾ, ਮੈਂ ਤਾਂ ਪੁਲਿਸ ਅਫਸਰ ਹਾਂ, ਕਿਸੇ ਪਾਰਟੀ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਪਰ ਮੇਰੇ ਬਜੁਰਗਾਂ ਕਰਕੇ ਮੈਨੂੰ ਅਕਾਲੀ ਸਮਰਥਕ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਮੇਰੀ ਬਦਲੀ ਸਰਹੰਦ ਦੀ ਹੋ ਗਈ। ਮੇਰੀ ਤਰੱਕੀ ਤਾਂ ਬੋਹੇ ਤੋਂ ਹੀ ਹੋ ਗਈ ਸੀ, ਉਸ ਸਮੇਂ ਨਹਿਰੀ ਆਰਾਮ ਘਰ ਮਲਕੋਂ (ਬੋਹਾ) ਦੇ ਓਵਰਸੀਅਰ ਨੂੰ ਨੈਕਸਟਲਾਈਟ ਮਾਰ ਗਏ, ਮੁੱਖ ਅਫਸਰ ਸਵੇਰੇ ਪੁੱਜੇ। ਛਾਬੜਾ ਸਾਹਿਬ ਡੀ.ਆਈ.ਜੀ. ਮੌਕੇ ਤੇ ਗਏ ਤਾਂ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕੀਤੀ ਤੇ ਬਹੁਤਿਆਂ ਨੇ ਮੇਰੀ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਤੇ ਮੰਗ ਵੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉੱਥੇ ਹੀ ਮੇਰੀ ਬਦਲੀ ਬੋਹਾ ਦਾ ਹੁਕਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਮੈਂ ਦਫਤਰ ਦੇ ਬਾਬੂਆਂ ਦਾ ਚਾਹ ਪਾਣੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਰਦਾ, ਉਹ ਮੇਰੇ ਤੋਂ ਚਾਹ ਪਾਣੀ ਲੈਣ ਤੋਂ ਵੀ ਝਕਦੇ ਸਨ। ਮੈਂ ਅਜੇ ਸਰਹੰਦ ਤੋਂ ਵੇਹਲਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਹੋਇਆ ਨਾ ਬਠਿੰਡੇ ਹਾਜ਼ਰੀ ਪਾਈ ਸੀ। ਮੇਰਾ ਨਾਂ ਬਾਬੂਆਂ ਨੇ ਬਠਿੰਡੇ ਜਿਲ੍ਹੇ ਵੱਲੋਂ ਐਡਵਾਂਸ ਕੋਰਸ ਲਈ ਪਾ ਦਿੱਤਾ। ਮੇਰੀ ਗੱਲ ਮੇਰੇ ਦੋਸਤ ਹਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗਿੱਲ ਨਾਲ ਹੋਈ। ਉਹ ਵੀ ਕੋਰਸ ਤੇ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ ਮੈਂ ਬਠਿੰਡੇ ਹਾਜ਼ਰੀ ਪਾ ਕੇ ਫਿਲੌਰ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ।
    ਫਿਲੌਰ ਪੁੱਜਣ ਤੋਂ ਪਿੱਛੋਂ ਮੇਰੀ ਡੀ.ਆਈ.ਜੀ. ਸਾਹਿਬ ਵੱਲੋਂ ਜਵਾਬ ਤਲਬੀ ਆਈ। ਮੈਂ ਨਵਾਂ ਹੁਕਮ ਉਸ ਨਾਲ ਲਾ ਕੇ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ। ਜਨਵਰੀ 1972 ਦੇ ਦੂਜੇ ਹਫਤੇ ਅਸੀਂ ਬਠਿੰਡੇ ਹਾਜ਼ਰ ਹੋ ਗਏ। ਐਸ.ਐਸ.ਪੀ. ਬਠਿੰਡਾ ਨੇ ਹਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਅਫਸਰ ਜੌੜਕੀਆਂ ਲਾ ਦਿੱਤਾ। ਦੂਜੇ ਦਿਨ ਹਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਕੇਂਦਰ ਖੋਜ ਸਕੂਲ ਕਲਕੱਤਾ ਦੇ ਕੋਰਸ ਤੇ ਜਾਣ ਲਈ ਹੁਕਮ ਆ ਗਿਆ। ਮੇਰੇ ਜਿਲ੍ਹਾ ਕਪਤਾਨ ਮੇਰੇ ਤੇ ਬਹੁਤੇ ਖੁਸ਼ ਨਹੀਂ ਸਨ। ਮੈਂ ਹਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੈਂ ਹੀ ਕਲਕੱਤੇ 100 ਦਿਨ ਦਾ ਕੋਰਸ ਕਰ ਆਉਂਦਾ ਹਾਂ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹਦੀ ਤਾਇਨਾਤੀ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਉਹ ਐਸ.ਐਸ.ਪੀ. ਦੇ ਪੇਸ਼ ਹੋ ਕੇ ਕਹਿ ਦੇਵੇ। ਉਹਦੇ ਪੇਸ਼ ਹੋਣ ਤੇ ਸਾਹਿਬ ਕਹਿਣ ਲੱਗੇ ਕਿ ਮੇਰਾ ਤਾਂ ਥਾਣੇ ਬੋਹੇ ਦਾ ਡੀ.ਆਈ.ਜੀ. ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਹੁਕਮ ਲਾਗੂ ਹੋਣਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਨਹੀਂ ਭੇਜ ਸਕਦੇ। ਮੈਂ ਬੋਹੇ ਆ ਗਿਆ, ਮੈਨੂੰ ਪਤਾ ਸੀ ਕਿ ਮੇਰੇ ਕਪਤਾਨ ਮੇਰੇ ਤੇ ਬਹੁਤੇ ਖੁਸ਼ ਨਹੀਂ। ਮੇਰੀ ਬਦਲੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਹਰ ਕੰਮ ਮੈਂ ਮਿਹਨਤ ਤੇ ਸਚਾਈ ਨਾਲ ਹੀ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਮਈ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਗਿਆਨੀ ਜੈਲ ਸਿੰਘ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬੋਹਾ ਆਏ। ਉਹ ਪੁਰਾਣੇ ਦੇਸ਼ ਭਗਤਾਂ ਦਾ ਬਹੁਤ ਸਤਿਆਰ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਮੈਂ ਜੱਥੇਦਾਰ ਪ੍ਰੀਤਮ ਸਿੰਘ ਗੁੱਜਰਾਂ ਨੂੰ ਫਤਿਹ ਬੁਲਾਈ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮੇਰੀ ਬਾਂਹ ਫੜ ਕੇ ਗਿਆਨੀ ਜੀ ਨੂੰ ਕਿਹਾ, "ਜੈਲ ਸਿੰਘ ਆਓ ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਬੱਚਾ ਮਿਲਾਉਣਾ ਹੈ।" ਜੱਥੇਦਾਰ ਜੀ ਮੈਂ ਇਸ ਨੂੰ ਜਾਣਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਇਹ ਸ. ਖੀਵਾ ਸਿੰਘ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਤੇ ਗਿਆਨੀ ਸ਼ੇਰ ਸਿੰਘ ਦਾ ਭਤੀਜਾ ਹੈ। ਇਹ ਨਲਾਇਕ ਮੈਨੂੰ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ, ਜਦੋਂ ਦਾ ਮੈਂ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬਣਿਆ ਹਾਂ। ਤੇ ਮੇਰੇ ਮੋਢੇ ਤੇ ਹੱਥ ਰੱਖ ਲਿਆ। ਗਿਆਨੀ ਜੀ ਜੱਥੇਦਾਰ ਗੁੱਜਰਾਂ ਦੇ ਪੈਰਾਂ ਦੀ ਛੋਹ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਸਨ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਵੀ ਰਹੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਜੇਲ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ ਦੱਸ ਕੇ ਵੰਡਿਆਉਂਦੇ ਵੀ ਸਨ। ਮੈਨੂੰ ਮੇਰੇ ਜਿਲ੍ਹਾ ਕਪਤਾਨ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਵਿਹਾਰ ਮਿਲਿਆ। ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਕੋਈ ਜਾਤੀ ਰੰਜਸ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਸੀ।
    2 ਕੁ ਮਹੀਨੇ ਮੈਂ ਵੀ ਬਾਬੂਆਂ ਦੀ ਨੌਕਰੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਸ. ਸੁਖਪਾਲ ਸਿੰਘ ਜਿਲ੍ਹਾ ਕਪਤਾਨ ਬਠਿੰਡਾ ਨੇ 1969 ਵਿੱਚ ਮੈਨੂੰ ਸੈਨਾ ਕਲਰਕ ਲਾ ਲਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਹੁਕਮ ਜਾਰੀ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਬਾਹਰ ਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਕੁੱਝ ਪਟਿਆਲੇ ਤੋਂ ਬਦਲ ਕੇ ਏ.ਐਸ.ਆਈ. ਆਏ, ਜਿਲ੍ਹਾ ਕਪਤਾਨ ਨੇ ਮੇਰੇ ਤੋਂ ਖਾਲੀ ਅਸਾਮੀਆਂ ਪੁੱਛੀਆਂ ਤਾਂ ਮੈਂ ਕੋਟਕਪੂਰਾ, ਸਦਰ ਫਰੀਦਕੋਟ, ਨਥਾਣਾ, ਬਰੇਟਾ, ਬਾਲਿਆਂਵਾਲੀ ਆਦਿ ਕਹਿ ਦਿੱਤੇ। ਤਾਂ ਹਰਬੰਸ ਲਾਲ ਦੀ ਕੋਟਕਪੂਰੇ ਬਦਲੀ ਹੋ ਗਈ। ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਗਿਆਨੀ ਗੁਰਬਚਨ ਸਿੰਘ ਤੇ ਕਰਮ ਸਿੰਘ ਸਿਪਾਹੀ ਸਨ। ਅਸੀਂ ਕਿਸੇ ਤੋਂ ਚਾਹ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪੀਂਦੇ। ਆਏ ਦਾ ਖਰਚਾ ਵੀ ਆਪ ਹੀ ਦਿੰਦੇ ਸੀ। ਹਰਬੰਸ ਲਾਲ ਧੰਨਵਾਦ ਕਰਨ ਆਇਆ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਕੋਟਕਪੂਰੇ ਲਵਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਸੇਵਾ ਕਰਨੀ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਮੈਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪੁਲਿਸ ਕਪਤਾਨ ਨੇ ਲਾਇਆ ਹੈ, ਉਹਨੇ ਬਾਬੂਆਂ ਵਾਲੀ ਜੁਗਤ ਦੱਸੀ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕਪਤਾਨ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਪੁੱਛਣ ਤੇ ਬਰੇਟਾ, ਬੋਹਾ, ਬਾਲਿਆਂਵਾਲੀ ਵੱਲੋਂ ਤੁਸੀਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਤਾਂ ਮੇਰੀ ਤਾਇਨਾਤੀ ਉੱਥੇ ਹੋ ਜਾਣੀ ਸੀ। ਉਹ ਸਾਡੇ ਬਾਰੇ ਸਮਝ ਗਿਆ। ਮੈਂ 1985 ਵਿੱਚ ਡੀ.ਐਸ.ਪੀ. ਮਾਨਸਾ ਲੱਗ ਗਿਆ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਸਬ-ਡਵੀਜਨ ਹੀ ਸੀ। ਮੇਰੇ ਐਸ.ਐਸ.ਪੀ. ਆਰ.ਐਸ. ਗਿੱਲ ਪੂਰੇ ਇਮਾਨਦਾਰ ਤੇ ਚੰਗੇ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੁੱਝ ਤਾਅਲਕਾਤ ਸ. ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ ਖਿਆਲਾ ਐਮ.ਐਲ.ਏ. ਨਾਲ ਚੰਗੇ ਨਾ ਰਹੇ। ਮੈਂ ਮੁੱਖ ਕਲਰਕ ਦਾ ਸੇਵਾ ਪਾਣੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਰਦਾ। ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ ਦਾ ਪਿੰਡ ਤੇ ਕਾਫੀ ਪਿੰਡ ਮੇਰੀ ਸਬ-ਡਵੀਜਨ ਵਿੱਚ ਹੀ ਸਨ। ਮੇਰੇ ਚਾਰੇ ਐਮ.ਐਲ.ਏਜ਼ ਨਾਲ ਇੱਕੋ ਜਿਹਾ ਹੀ ਵਿਹਾਰ ਸੀ। ਪਰ ਮੁੱਖ ਕਲਰਕ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਕਰਕੇ ਮੈਂ ਗਿੱਲ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਨੇੜੇ ਨਾ ਹੋਇਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮੇਰੇ ਬਾਰੇ ਸਹੀ ਪਤਾ ਡੀ.ਐਸ.ਪੀ. ਦਿਹਾਤੀ ਸੰਗਰੂਰ ਆਉਣ ਤੇ ਲੱਗਿਆ, ਜਦੋਂ ਉਹ ਡੀ.ਆਈ.ਜੀ. ਪਟਿਆਲਾ ਰੇਂਜ ਆਏ।
    ਪੁਲਿਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਪੈਰ ਖਿੱਚਣ ਦੀ ਵੀ ਆਦਤ ਹੈ, ਜੋ ਅਜੇ ਤੱਕ ਬਦਲੀ ਨਹੀਂ। ਪੁਲਿਸ ਦੀਆਂ ਤਰੱਕੀਆਂ ਸਿੱਧੀਆਂ ਸਿਪਾਹੀ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਦਫਤਰ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਤੋਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਤਜੱਰਬੇਕਾਰ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਲਈ ਸੀ.-2 ਹੈ। ਚੰਗੇ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਦਾ ਕੰਮ ਦੇਖ ਕੇ ਅਫਸਰ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਸਨ। ਡੀ.ਆਈ.ਜੀ.. ਤੋਂ ਸਿਪਾਹੀ ਨੂੰ ਸੀ.-2 ਮਿਲ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਤੇ ਫੇਰ ਹੌਲਦਾਰ ਦੀ ਤਰੱਕੀ ਵੀ। ਹੌਲਦਾਰ ਤੱਕ ਤਰੱਕੀ ਜਿਲ੍ਹਾ ਕਪਤਾਨ ਕੋਲ ਹੀ ਸੀ। ਸਹਾਇਕ ਥਾਣੇਦਾਰ ਤੇ ਥਾਣੇਦਾਰ ਦੀ ਤਰੱਕੀ ਡੀ.ਆਈ.ਜੀ. ਦਫਤਰ ਤੋਂ ਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਅਫਸਰ ਕੋਲ ਤਾਕਤ ਸੀ, ਚੰਗੇ ਅਫਸਰ ਉਸ ਨੂੰ ਵਰਤਦੇ ਵੀ ਸਨ। ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਦੀ ਤਰੱਕੀ ਦੀ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਜਿਲ੍ਹੇ ਵੱਲੋਂ ਹੁੰਦੀ ਤਾਂ ਕਰਮਚਾਰੀ ਨੂੰ ਬਾਬੂਆਂ ਦੇ ਬਸ ਪੈਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਮੈਂ 1974-75 ਵਿੱਚ ਮੈਂ ਦੁਬਾਰੇ ਮੁੱਖ ਅਫਸਰ ਦਿਆਲਪੁਰਾ ਭਾਈਕਾ ਲੱਗਿਆ। ਥਾਣੇ ਦੇ ਵੱਡੇ ਪਿੰਡ ਕੋਠਾ ਗੁਰੂ ਵਿੱਚ ਦੋ ਕਤਲ ਹੋ ਗਏ। ਦੋਵੇਂ ਚੰਗੇ ਖਾਂਦੇ ਪੀਂਦੇ ਸਨ। ਬੱਗਾ ਸਿੰਘ ਸਰਪੰਚ ਤੇ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸਿੰਘ ਨੰਬਰਦਾਰ ਨੇ ਸਾਹਨੀ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਜਿਲ੍ਹਾ ਕਪਤਾਨ ਸਮੇਂ ਚੰਗੀ ਅਫੀਮ ਫੜਾਈ ਸੀ ਤੇ ਸਿਰੇ ਨਿਭੇ। ਸਾਹਨੀ ਸਾਹਿਬ ਡੀ.ਆਈ.ਜੀ. ਫਿਰੋਜਪੁਰ ਤੋਂ ਮੇਰੇ ਥਾਣੇ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਨ ਆਏ। ਮੇਰੀ ਤਫਤੀਸ਼ ਤੇ ਸਾਰਾ ਕੰਮ ਦੇਖਿਆ। ਉਹ ਦੋਵੇਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਆ ਗਏ। ਸਾਹਨੀ ਸਾਹਿਬ ਪੁੱਛਦੇ ਰਹੇ ਕਿ ਥਾਣੇਦਾਰ ਤੇ ਥਾਣੇ ਵਿੱਚ ਕੀ ਖਰਚ ਹੋਇਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਤਸੱਲੀ ਬੜੀ ਔਖ ਨਾਲ ਕਰਵਾਈ ਕਿ ਇਹ ਗੱਲ ਥਾਣੇਦਾਰ ਤੇ ਲਾਗੂ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਉਹ ਜਾਂਦੇ ਹੋਏ ਮੈਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਕਹਿਣ ਲੱਗੇ, "ਮੈਂ ਤੇਰੇ ਤੇ ਬਹੁਤ ਖੁਸ਼ ਹਾਂ, ਤੈਨੂੰ ਇਸ ਦਾ ਕੁੱਝ ਲਾਭ ਮਿਲੇਗਾ। ਤਾਂ ਕੁੱਝ ਦਿਨਾਂ ਪਿੱਛੋਂ ਹੀ ਮੇਰੇ ਵੱਡੇ ਥਾਣੇਦਾਰ ਦੇ ਪ੍ਰੋਬੇਸ਼ਨ ਸਮੇਂ ਦਾ ਹੁਕਮ ਆ ਗਿਆ, ਅੱਜ ਕੱਲ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
    ਪੰਜਾਬ ਪੁਲਿਸ ਵਿੱਚ ਚੰਗੇ ਤਫਤੀਸ਼ੀਆਂ ਦੀ ਘਾਟ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ ਥਾਣੇਦਾਰ ਬਹੁਤੇ ਹੱਥੀਂ ਲਿਖਦੇ ਸਨ, ਪਰ ਹੁਣ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਤਫਤੀਸ਼ੀ ਲਿਖਦੇ ਹੋਣਗੇ। ਪੰਜਾਬ ਪੁਲਿਸ ਕੋਲ 100 ਤੋਂ ਵੱਧ ਡੀ.ਆਈ.ਜੀ. ਤੋਂ ਡੀ.ਜੀ.ਪੀ. ਤੱਕ ਅਫਸਰ ਹਨ, ਪਰ ਥਾਣਿਆ ਵਿੱਚ ਅਬਾਦੀ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਸਿਪਾਹੀ ਨਹੀਂ। ਪਹਿਲਾਂ ਹਰ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਰਾਤ ਨੂੰ 10 ਤੋਂ 4 ਵਜੇ ਤੱਕ ਰਾਤ ਦੀ ਗਸ਼ਤ ਹੁੰਦੀ ਸੀ, ਪਰ ਮੈਂ ਹੁਣ ਕਿਸੇ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਦੇਖੀ। ਥਾਣਿਆ ਕੋਲ ਗਸ਼ਤ ਜੋਗੇ ਸਿਪਾਹੀ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਵੱਡੇ ਅਫਸਰਾਂ ਦੀ ਭਰਮਾਰ ਹੈ। ਮੈਂ ਔਰਤ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਦੀ ਭਰਤੀ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਨਹੀਂ। ਪਰ ਪੰਜਾਬ ਪੁਲਿਸ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਜਿਆਦਾ ਭਰਤੀ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਬਹੁਤੀਆਂ ਸਿਪਾਹੀ ਕੁੜੀਆਂ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦਿਨ ਦੀ ਡਿਊਟੀ ਮਿਲੇ ਤੇ ਉਹ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਘਰ ਜਾ ਸਕਣ। ਇਹ ਰੁਝਾਨ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਰਾਤ ਸਮੇਂ ਕਿਸੇ ਪੁਲਿਸ ਲਾਈਨ ਵਿੱਚ ਸਿਪਾਹੀ ਨਹੀਂ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਪਹਿਲਾਂ ਤਿੰਨ ਰਿਜ਼ਰਵਾਂ ਪੁਲਿਸ ਲਾਈਨ ਵਿੱਚ ਹਾਜ਼ਰ ਹੁੰਦੀਆਂ ਸਨ। ਜੋ ਲੋੜ ਪੈਣ ਤੇ ਵਰਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਸਨ। ਪੁਲਿਸ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾਂ ਤਫਤੀਸ਼ੀ ਚੋਰਾਂ ਤੇ ਖੋਹਾਂ ਵਾਲਿਆਂ ਦੇ ਗੈਂਗ ਬਣਾਉਂਦੇ ਸਨ ਤਾਂ ਕਿ ਵੱਧ ਸਜਾ ਹੋ ਸਕੇ। ਹੁਣ ਗੈਂਗ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਆਮ ਹਨ ਤੇ ਮੀਡੀਆ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਖੁੱਲ ਕੇ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਪੁਲਿਸ ਗੈਂਗਾਂ ਨੂੰ ਫੜਨ ਵਿੱਚ ਸਫਲ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਪੁਲਿਸ ਜੁਰਮਾਂ ਤੇ ਕਾਬੂ ਪਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਵਿਰੋਧੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਮੁਖੀਆਂ ਨੂੰ ਪੁਲਿਸ ਦੇ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਦਖਲ ਨਹੀਂ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਚੰਗਾ ਹੋਵੇ ਜੇਕਰ ਸਾਰੇ ਜਿਲ੍ਹਿਆਂ ਦੇ ਮੁੱਖੀ ਚੰਗੀ ਤੇ ਵਧੀਆ ਸੋਹਰਤ ਵਾਲੇ ਲਾਏ ਜਾਣ। ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਵੀ ਦਖਲ ਘਟੇ। ਮਿਹਨਤੀ, ਇਮਾਨਦਾਰ ਤੇ ਕਾਬਲ ਅਫਸਰਾਂ ਨੂੰ ਚੰਗੇ ਕੰਮ ਦੀ ਤਰੱਕੀ ਮਿਲੇ। ਖੇਡਾਂ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਤਰੱਕੀ ਦੇਣੀ ਪੀ.ਏ.ਪੀ. ਰਾਹੀਂ ਹੀ ਯੋਗ ਹੈ। 

 
ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਧਾਲੀਵਾਲ,
ਰਿਟ: ਐਸ.ਐਸ.ਪੀ.,
ਪੀਰਾਂ ਵਾਲਾ ਗੇਟ, ਸੁਨਾਮ
ਮੋਬ: 98150-37279

25 Feb. 2018

ਮੈਂ ਕੈਪਟਨ ਅਮਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦੇ 2002 ਤੋਂ 2007 ਤੱਕ ਦੇ ਸਮੇਂ ਨੂੰ ਵਧੀਆ ਸਮਝਦਾ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਕਾਂਗਰਸੀ ਨਹੀਂਂ, ਪੰਥਕ ਸੋਚ ਰੱਖਦਾ ਹਾਂ। ਸੱਚ ਕਹਿਣਾ ਮੇਰੀ ਆਦਤ ਹੈ। 2016 ਵਿੱਚ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਚੋਣ ਸਮੇਂ ਕੈਪਟਨ ਜੱਸੀ ਬਾਗ ਵਾਲੀ (ਬਠਿੰਡਾ) ਤੇ ਚੋਣ ਸਬੰਧੀ ਸਰਗਰਮ ਸਨ। ਇੱਕ ਪਥਰਾਲੇ ਦਾ ਬਜੁਰਗ ਪੇਸ਼ ਹੋਇਆ ਤੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਅਕਾਲੀ ਵਿਧਾਇਕ ਤਲਵੰਡੀ ਸਾਬੋ ਦੇ ਧੱਕੇ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕੀਤੀ, ਤਾਂ ਉਹ ਉਠ ਕੇ ਥਾਣੇ ਸੰਗਤ ਪਹੁੰਚ ਗਏ, ਪ੍ਰਸ਼ਾਸ਼ਨ ਵੀ ਹਿੱਲਿਆ। ਉਸ ਪਥਰਾਲੇ ਦੇ ਬਜੁਰਗ ਦਾ ਕੰਮ ਹੋਇਆ ਜਾਂ ਨਹੀਂ, ਪਰ ਸਾਰੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਕੈਪਟਨ ਦੀ ਦਿੱਖ ਨਿੱਖਰ ਗਈ। ਮੈਂ 2006 ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਸੀ ਕਿ ਸ. ਪ੍ਰਤਾਪ ਸਿੰਘ ਕੈਂਰੋ 1959 ਵਿੱਚ ਮੇਰੇ ਪਿੰਡ ਸੇਰੋ ਆਏ। ਮੈਂ ਕਾਲਜ ਦੇ ਤੀਜੇ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਖੁੱਲ ਕੇ ਗੱਲਾਂ ਕੀਤੀਆਂ, ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਤੋਂ ਸਕੂਲ ਮਿਡਲ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ। ਪਹਿਲਾਂ ਉਹ ਇੱਕ ਕਾਂਗਰਸੀ ਅਮਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਪਾਸੇ ਲੈ ਗਏ ਤੇ ਗੱਲਾਂ ਕਰਦੇ ਰਹੇ। ਫੇਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 4 ਸੁਲਝੀ ਉਮਰ ਦੇ ਵਾਰੋ-ਵਾਰੀ ਚੁਣੇ, ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਾਸੇ ਗੱਲ ਹੋਈ। ਕਿਸੇ ਨੇ ਕੁੱਝ ਨਾ ਸੁਣਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਪੰਜਾਂ ਨੇ ਵੀ ਕੁੱਝ ਨਾ ਦੱਸਿਆ। ਦੂਸਰੇ ਦਿਨ ਐਸ.ਡੀ.ਓ. ਸਿੰਜਾਈ ਰਜਵਾਹੇ ਦੇ ਮੋਘੇ ਮਿਣ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਸਾਡੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਦੋਵੇਂ ਮਾਲ ਪਟਵਾਰੀ ਬਦਲ ਗਏ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਸਾਡਾ ਥਾਣਾ ਲੌਗੋਵਾਲ ਸੀ, ਮੁੱਖ ਅਫਸਰ ਲੌਗੋਵਾਲ ਵੀ ਬਦਲ ਗਿਆ। ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕੀ ਗੱਲ ਹੋਈ। ਪਰ ਸੇਰੋ ਵਿੱਚ ਕਾਂਗਰਸ ਖੜ੍ਹੀ ਹੋ ਗਈ, ਜੋ ਹੁਣ ਤੱਕ ਹੈ। ਮੈਂ ਉਸ ਸਮੇਂ ਲਿਖਿਆ ਸੀ ਕਿ ਕੈਪਟਨ ਸਾਹਿਬ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਓ, ਲੋਕ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਪੇਂਡੂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੇਖਣਾ, ਮਿਲਣਾ ਤੇ ਸੁੰਨਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਇਹ ਜਾ ਨਹੀਂ ਸਕੇ। ਹੁਣ ਬਹੁਤ ਸਮਾਂ ਹੈ।
ਕਿਸਾਨੀ ਖੁਦਕਸ਼ੀਆਂ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਕਈ ਕਾਰਨ ਹਨ, ਸਾਡੀ ਆਪੋਜੀਸ਼ਨ ਤੇ ਕਾਫੀ ਪ੍ਰੈਸ਼ ਖੁਦਕਸ਼ੀਆਂ ਦੀਆਂ ਖ਼ਬਰਾਂ ਵੱਡੀਆਂ ਕਰਕੇ ਲਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਪੜਨ, ਸੁੰਨਣ ਵਾਲੇ ਇਨਸ਼ਾਨੀ ਦਿਮਾਗ ਤੇ ਅਸਰ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਮੈਂ ਇਹ ਨਹੀਂ ਕਹਿੰਦਾ ਕਿ ਖ਼ਬਰਾਂ ਨਾ ਲਾਓ, ਪਰ ਖ਼ਬਰ ਨਾਹ ਪੱਖੀ ਸੋਚ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਨਾ ਕਰੇ। ਸਾਡੇ ਧਾਰਮਿਕ ਅਦਾਰੇ ਪਹਿਲਾਂ ਸਮਾਜਿਕ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਆਤਮ ਹੱਤਿਆ ਨੂੰ ਪਾਪ ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ ਕਿਉਂਕਿ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਵੱਲੋਂ ਬਖਸ਼ੀ ਹੋਈ ਉਮਰ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਦਾ ਸਾਡਾ ਹੱਕ ਨਹੀਂ। ਆਤਮਹੱਤਿਆ ਨਾਲ ਨਾ ਤਾਂ ਕਰਜਾ ਘੱਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਨਾ ਕੋਈ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਰਾਹਤ, ਸਗੋਂ ਪਰਿਵਾਰ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਵਿੱਚ ਫਸ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਅਸਥਾਨਾਂ ਤੇ ਆਤਮ ਹੱਤਿਆ ਵਿਰੁੱਧ ਪ੍ਰਚਾਰ ਹੋਵੇ। ਗੁਰਬਾਣੀ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ:

ਆਤਮ ਘਾਤੀ, ਜਗਤ ਕਸਾਈ
ਦਾ ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਚਾਰ ਹੋਵੇ। ਸਿਆਸੀ ਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਵਿਅਕਤੀ ਇਸ ਗੱਲ ਨੂੰ ਨਿੰਦਣ। ਕਿਸਾਨੀ ਦਾ ਵੱਡਾ ਮਸਲਾ ਕਰਜਾ ਹੈ। ਇਕੱਲਾ ਕਰਜਾ ਮੁਆਫ ਕਰਨਾ ਕੋਈ ਹੱਲ ਨਹੀਂ ਆਮਦਨ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ, ਇਹੋ ਹੀ ਹੱਲ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਹਾਲਤ ਕਿਸੇ ਤੋਂ ਭੁੱਲੀ ਹੋਈ ਨਹੀਂ, ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਕਿਸਾਨੀ ਕਰਜੇ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੀ। ਅਸੀਂ ਵਿਤੀ ਸਾਧਨ 1966 ਅਨੁਸਾਰ ਜੋੜੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਫਸਲ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਸੀ, ਪਰ ਕਰਜਾ ਵੀ ਘੱਟ ਸੀ। ਮੁਲਾਜਮਾਂ ਦਾ ਡੀ.ਏ. 1966 ਨੂੰ ਅਧਾਰ ਮੰਨ ਕੇ ਵਧਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਕਿਸਾਨੀ ਫਸਲਾਂ ਦੇ ਭਾਅ ਦਾ ਜਿਕਰ 1966  ਨਾਲ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਭਾਅ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹਨ। ਕਿਸਾਨ ਦੇ ਬੀਜ, ਰੇਅ ਤੇਲ ਤੇ ਹੋਰ ਘਰੇਲੂ ਖਰਚੇ ਵਧੀ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਕੁੱਝ ਭਾਅ ਹਰ ਸਾਲ ਵਧਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਕਿਸਾਨੀ ਖਰਚੇ ਆਰਥਿਕ ਮੁਲਾਂਕਣ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ। ਕਿਸਾਨੀ ਕਰਜੇ ਹੇਠ ਹੋਰ ਫਸੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਹੁਣ ਵਾਜਬ ਨਹੀਂ ਜਾਪਦੀ।
ਸਰਕਾਰ ਹੁਣ ਕਹਿ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿ 16 ਲੱਖ ਟਿਊਬਵੈਲਾਂ ਤੇ ਸਬਸਿਡੀ ਸਿੱਧੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਏਗੀ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਾਣੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਘਟੇਗੀ। ਇਹਦਾ ਹੱਲ ਇਹ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਇਸ ਲਈ ਕਿਸਾਨੀ ਮੋਟਰਾਂ ਤੋਂ ਆਟੋਮੈਟਿਕ ਸ਼ਿਸ਼ਟਮ ਸ਼ਖਤੀ ਨਾਲ ਹਟਾ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣ। ਮੋਟਰ ਤਾਂ ਹੀ ਚੱਲੇ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਆਪ ਚਾਲੂ ਕਰੇ। ਇਸ ਨਾਲ ਵਾਧੂ ਪਾਣੀ ਨਿਕਲਣ ਦੀ ਗੱਲ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਏਗੀ। ਬਹੁਤੇ ਵੱਡੇ ਕਿਸਾਨ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਗਿਣਤੀ ਦੇ ਹੀ ਹੋਣਗੇ। ਉਹ ਸਬਸਿਡੀ ਛੱਡ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਪਾਣੀ ਤਾਂ ਧਰਤੀ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸਾਨੀ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਵੀ ਬਹੁਤ ਨਿੱਕਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸ਼ਹਿਰਾਂ, ਕਸਬਿਆਂ ਵਿੱਚ ਡੂਘੇ ਬੋਰ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਸਵੇਰੇ ਘਰਾਂ ਦੀ ਸਫਾਈ ਤੇ ਗੱਡੀਆਂ ਦੇ ਧੋਣ ਤੇ ਬੇਅੰਤ ਵਾਧੂ ਪਾਣੀ ਖਰਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸਰਵਿਸ ਸਟੇਸ਼ਨਾਂ ਦੀਆਂ ਮੋਟਰਾਂ ਚਲਦੀਆਂ ਹੀ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਸਾਡੇ ਸਿਆਸੀ ਆਦਮੀਆਂ ਨੇ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਚੋਣਾਂ ਸਮੇਂ ਸਬਮਰਸੀਬਲ ਮੋਟਰਾਂ ਲਗਵਾ ਦਿੱਤੀਆਂ, ਉਹ ਸਵੇਰ ਤੋਂ ਸ਼ਾਮ ਤੱਕ ਬੰਦ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀਆਂ। ਵਾਧੂ ਪਾਣੀ ਰਾਹਾਂ ਵਿੱਚ ਖਿਲਰਿਆ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਛੱਪੜ ਖਤਮ ਹੀ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਨਜਾਇਜ ਉਸਾਰੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਸ਼ਾਮਲਾਟ ਰੋਕਣ ਦਾ ਪੰਚਾਇਤਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਕੋਈ ਲਾਭ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ। ਬਿਜਲੀ ਦੀਆਂ ਮੋਟਰਾਂ ਦੀ ਸਬਸਿਡੀ ਕਿਸਾਨੀ ਖਾਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਜਾਣੀ ਬਹੁਤ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ। ਮੋਟਰਾਂ ਅਜਿਹੇ ਨਾਵਾਂ ਤੇ ਹਨ ਜੋ ਬਜੁਰਗ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਖਾਤੇ ਹੁਣ ਚਾਲੂ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੇ। ਇੱਕ ਮੋਟਰ ਤੇ ਇੱਕ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹਿੱਸੇਦਾਰ ਵੀ ਹਨ। ਸਬਸਿਡੀ ਵੰਡਣੀ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਜਾਏਗੀ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਘਪਲੇ ਹੋਣ ਤੇ ਕਿਸਾਨੀ ਹੋਰ ਦੁੱਖੀ ਹੋਏਗੀ।
ਡਾਕਟਰ ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਦੇ ਸਮੇਂ ਕਿਸਾਨੀ ਖਰਚਾ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਬਹੁਤ ਮੱਦਤ ਹੋਈ ਸੀ। ਬਹੁਤਾ ਪੈਸਾ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਆਦਿ ਵਿੱਚ ਗਿਆ। ਮਹਾਂਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿੱਚ ਵਿਰੋਧੀ ਸਰਕਾਰ ਆ ਗਈ, ਪਰ ਆਤਮਘਾਤ ਘਟਿਆ ਨਾ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਹਿੱਸੇ 300 ਕਰੋੜ ਹੀ ਆਏ ਸਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 150 ਕਰੋੜ ਹੀ ਵੰਡੇ ਗਏ। ਬਾਕੀ ਹੋਰ ਪਾਸੇ ਚਲੇ ਗਏ। ਅੱਜ ਦੀ ਕੇਂਦਰੀ ਸਰਕਾਰ ਮੁੱਢ ਵਿੱਚ ਸਵਾਮੀਨਾਥਨ ਕਮੇਟੀ ਦਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਸਿਫਾਰਸ਼ਾਂ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦੀ ਸੀ। ਪਰ ਫੇਰ ਇਹ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਵਿੱਚ ਬਿਲਕੁਲ ਹੀ ਮੁੱਕਰ ਗਈ। ਸੰਨਤਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸਬਸਿਡੀਆਂ ਮਿਲ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਅੰਬਾਨੀ ਦੀ ਦੌਲਤ ਡੇਢੀ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਕੇਂਦਰੀ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਬਹੁਤਾ ਲਾਭ ਅੰਬਾਨੀ, ਅਡਾਨੀ ਆਦਿ ਵੱਡੇ ਅਮੀਰਾਂ ਨੂੰ ਹੋਇਆ। ਬਾਹਰਲੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਫਸਲਾਂ ਦੇ ਭਾਅ ਡਿੱਗਣ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੇ। ਭਾਵੇਂ ਕਿੰਨੀ ਵੀ ਸਬਸਿਡੀ ਕਿਉਂ ਨਾ ਦੇਣੀ ਪਵੇ। ਪਰ ਸਾਡੀ ਪੁਜੀਸ਼ਨ ਵੱਖਰੀ ਹੈ। ਕੇਂਦਰ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਲਈ ਬਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ਫਸਲਾਂ ਦੇ ਪੂਰੇ ਖਰਚੇ ਤੇ ਕਿਸਾਨ ਦਾ ਲਾਭ ਮਿਥ ਕੇ ਫਸਲਾਂ ਦੀ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਕੀਮਤ ਮਿਥੇ ਤੇ ਕਿਸਾਨ ਦੀ ਫਸਲ ਮਿੱਥੇ ਮੁੱਲ ਤੇ ਸਮੇਂ ਤੇ ਵਿਕ ਸਕੇ। ਕੇਂਦਰ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ ਪੰਜਾਬ ਕੀ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕਿਸਾਨ ਦੁਖੀ ਹਨ। ਕੇਂਦਰ ਦੀ ਸਰਕਾਰ 2022 ਤੱਕ ਕਿਸਾਨ ਦੀ ਆਮਦਨ ਦੁੱਖਣੀ ਕਰਨ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਚੋਣਾਂ ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਫਸਲ ਦੇ ਡੇਢੇ ਮੁੱਲ ਦੀ ਵੀ ਗੱਲ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਪੇਂਡੂ ਵਿਕਾਸ ਲਈ 14.34 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਲਾਉਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਇਹ ਨਹੀਂ ਦੱਸਦੇ ਕਿ ਪੈਸਾ ਕਿੱਥੋਂ ਆਉਣਾ। ਖੇਤੀ ਕਰਜੇ ਲਈ 11 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੱਖੇ ਦੱਸੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਇੱਥੇ ਵੀ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਘੱਟ ਹੀ ਆਏਗਾ।
ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਨੂੰ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਹਫਤੇ ਵਿੱਚ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 2 ਦਿਨ ਪੇਂਡੂ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਲਾਉਣ ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਸਿੱਧੀ ਗੱਲ ਕਰਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਚਾਪਲੂਸਾਂ ਦਾ ਘੇਰਾ ਵੱਧ ਗਿਆ ਹੈ। ਮੈਂ ਇਹ ਮੰਨਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਕੀਤੇ ਵਾਇਦੇ ਪੂਰੇ ਨਹੀਂ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ, ਪਰ ਇਹ ਗੱਲ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਹਟਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਕਿ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਜੀ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ। ਅੱਧੇ ਮਸਲੇ ਸਧਾਰਨ ਗੱਲਬਾਤ ਰਾਹੀਂ ਹੱਲ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਲੋਕ ਬਹੁਤੇ ਕਿਸਾਨ ਯੂਨੀਅਨਾਂ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਨਹੀਂ ਕਿਉਂਕਿ ਲੱਖੋਵਾਲ ਤੇ ਰਾਜੇਵਾਲ ਵੱਡੇ ਆੜਤੀਏ ਤੇ ਸ਼ੈਲਰਾਂ ਦੇ ਮਾਲਕ ਹਨ। ਉਗਰਾਹਾਂ ਗਰੁੱਪ ਦੀ ਵੀ ਹੁਣ ਉਹ ਪੁਜੀਸ਼ਨ ਨਹੀਂ। ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਮੋਟਰਾਂ ਦੀ ਸਬਸਿਡੀ ਬੰਦ ਨਾ ਕਰੇ। ਸਬਸਿਡੀ ਅਜਿਹੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇ, ਜਿਹੜੀ ਦੇਣੀ ਸੌਖੀ ਹੋਵੇ ਤੇ ਮੋਟਰਾਂ ਦੇ ਜਾਇਜ ਬਿਲ ਭਾਵੇਂ ਲੱਗ ਜਾਣ। ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਕੇਂਦਰ ਤੇ ਜੋਰ ਪਾਵੇ ਕਿ ਬਾਂਸਮਤੀ ਦਾ ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਮੁੱਲ ਮਿਥਿਆ ਜਾਏ ਤੇ ਖਰੀਦਣੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੋਵੇ। ਕਿਸਾਨ ਦੀ ਆਮਦਨ ਵਧ ਜਾਏਗੀ। ਪਾਣੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਘੱਟ ਹੋਏਗੀ। ਬਿਜਲੀ ਵੀ ਅਜਾਂਈ ਨਹੀਂ ਜਾਵੇਗੀ। ਜੇਕਰ ਅਜੇ ਵੀ ਘਾਟਾ ਹੈ ਤਾਂ 20 ਹਾਰਸ਼ ਪਾਵਰ ਦੀ ਮੋਟਰ ਤੇ 700 ਰੁਪਏ ਮਹੀਨੇ ਦਾ ਬਿਲ ਲਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕੀ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨਗੇ?
 

ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਧਾਲੀਵਾਲ,
ਰਿਟ: ਐਸ.ਐਸ.ਪੀ.,
ਪੀਰਾਂ ਵਾਲਾ ਗੇਟ, ਸੁਨਾਮ
ਮੋਬ: 98150-37279

4 Feb. 2018

 ਮੇਰੀ 34 ਸਾਲ ਪੁਲਿਸ ਦੀ ਨੌਕਰੀ ਹੈ। 24 ਸਾਲ ਅਗਜੈਕਟਿਵ ਦੀ ਸਰਗਰਮ ਸਰਵਿਸ ਹੈ॥ 10 ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਟਰੇਨਿੰਗ, ਲੰਬੀ ਛੁੱਟੀ, ਵਿਜੀਲੈਂਸ ਤੇ ਆਈ.ਆਰ.ਬੀ. ਦੀ ਸਰਵਿਸ ਹੈ। 1992 ਵਿੱਚ ਐਸ.ਪੀ. ਹੈਡ ਕੁਆਟਰ ਨਵੇਂ ਜਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਸੀ। ਮੇਰੇ ਐਸ.ਐਸ.ਪੀ. ਨੂੰ ਇੱਕ ਕਾਂਗਰਸੀ ਮੈਂਬਰ ਨੇ ਭੁਲੇਖਾ ਪਾ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਮੇਰੀ ਬਹੁਤ ਵਾਕਫੀਅਤ ਹੈ, ਮੈਂ ਉਸ ਨੂੰ ਫੇਲ੍ਹ ਕਰਕੇ ਆਪ ਲੱਗਾਂਗਾ। ਮੈਂ ਸਾਰੀ ਨੌਕਰੀ ਵਿੱਚ ਕਾਨੂੰਨੀ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕੋਈ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 3-4 ਅਰਧ ਸਰਕਾਰੀ ਪੱਤਰ ਮੇਰੇ ਬਾਰੇ ਭੇਜੇ ਤਾਂ ਮੇਰੀ ਬਦਲੀ ਐਸ.ਪੀ. ਤਫਤੀਸ਼ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਹੋ ਗਈ। ਉੱਥੇ ਵੀ ਮੈਂ ਅਫਸਰਾਂ ਦੀ ਇੱਛਾ ਅਨੁਸਾਰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਲਿਖਦਾ, ਪਰ ਸੱਚ ਲਿਖਦਾ ਸੀ। ਮੇਰੀ ਬਦਲੀ ਆਈ.ਆਰ.ਬੀ. ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਬਟਾਲੀਅਨ ਪਟਿਆਲਾ ਦੀ ਹੋ ਗਈ। ਇਹ ਮੇਰੇ ਲਈ ਕੋਈ ਸਜਾ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਮੇਰੀ ਇੱਕ ਭੈੜੀ ਆਦਤ ਹੈ, ਮੈਂ ਕਿਸੇ ਦੀ ਝੂਠੀ ਚਾਪਲੂਸੀ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ। ਇਲੈਕਸ਼ਨ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਟੀ.ਐਨ. ਸ਼ੇਸ਼ਨ ਇੱਕ ਬੜਾ ਵਧੀਆ ਨਾਂ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਾਨੀ ਅਜੇ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ। ਅਪ੍ਰੈਲ 1996 ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਹਫਤੇ ਆਈ.ਆਰ.ਬੀ. ਜੰਮੂ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਚੋਣ ਕਰਵਾਉਣ ਗਈ। ਸਾਡੀ ਸਪਾਹ ਦੀ ਰਿਹਾਇਸ ਲੱਡਾ ਕੋਠੀ ਸੀ। ਦੂਜੀ ਬਟਾਲੀਅਨ ਦੇ ਅਫਸਰਾਂ ਨੇ ਦੋ ਦਿਨ ਦੀ ਛੁੱਟੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ। ਸਾਡੀ ਬਟਾਲੀਅਨ ਵੀ ਆਪੇ ਛੁੱਟੀ ਚਲੀ ਗਈ। 2 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਸਾਰੇ ਮੁਲਾਜਮ ਆਪੇ ਹਾਜ਼ਰ ਹੋ ਗਏ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੈਂ ਮੈਂਹਦੜ ਤੇ ਪੁਣਛ ਗਿਆ, ਬਟਾਲੀਅਨ ਦੀ ਰਿਹਾਇਸ ਲਈ ਥਾਂ ਦੇਖ ਆਇਆ ਸੀ। ਅਸੀਂ ਵਧੀਆ  ਚੋਣ ਕਰਵਾਈ ਕਿਤੇ ਕੋਈ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਨਾ ਆਈ। ਸਾਡੇ ਵੱਡੇ ਅਫਸਰ ਪੁਣਛ ਦੇ ਰੈਸਟ ਹਾਊਸ ਵਿੱਚ ਸਨ।
    ਦੂਜੇ ਗੇੜ ਲਈ ਸਾਨੂੰ ਗੁਲਾਬਗੜ੍ਹ ਦਾ ਇਲਾਕਾ ਮਿਲਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੋਈ, ਉੱਥੇ ਰਾਹ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਸਨ ਤੇ ਖਤਰਨਾਕ ਇਲਾਕਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਮੈਨੂੰ ਗਿੱਲ ਸਾਹਿਬ ਆਈ.ਜੀ.ਪੀ. ਦੀ ਵਾਇਰਲੈਸ ਆਈ ਕਿ ਸਵੇਰੇ ਰਜੌਰੀ ਅਰਾਮ ਘਰ ਪੁੱਜਾਂ। ਉੱਥੇ ਅਰਾਮ ਘਰ ਨੂੰ ਡਾਕ ਬੰਗਲਾ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਅਸੀਂ ਗੁਲਾਬਗੜ੍ਹ ਥਾਣੇ ਵਿੱਚ ਚਾਹ ਪੀ ਕੇ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਗਏ, ਜੋ ਪਹਾੜੀ ਕਿਸਮ ਦਾ ਸੀ। ਮੇਰੀ ਸਾਰੀ ਨੌਕਰੀ ਸਮੇਂ ਤੇ ਹੁਣ ਵੀ ਆਦਤ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸੇ ਵੱਡੇ ਅਫਸਰ ਜਾਂ ਲੀਡਰ ਨੂੰ ਸੱਚ ਕਹਿਣ ਤੋਂ ਝੁਕਿਆ ਨਹੀਂ। ਜਦੋਂ ਦੋਵੇਂ ਤੁਰਤ ਵਿਰੋਧਤਾ ਸੁਣ ਕੇ ਖੁਸ਼ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ। ਮੈਨੂੰ ਇੱਕ ਡੀ.ਆਈ.ਜੀ. ਕਹਿਣ ਲੱਗੇ ਤੇਰੀ ਰਿਹਾਇਸ ਵਾਲੀ ਥਾਂ ਖਤਰਨਾਕ ਹੈ, ਤੂੰ ਗਿੱਲ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਕਹਿ ਕਿ ਇਲਾਕਾ ਬਦਲ ਲੈਣ, ਫੇਰ ਅਸੀਂ ਵੀ ਬੋਲ ਪਵਾਂਗੇ। ਮੈਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੇਰੀ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਫੌਜ ਦੇ ਮੇਜਰ ਦੇ ਨਾਲ ਹੈ, ਸਾਡੇ ਕਮਰੇ ਵੱਖੋ-ਵੱਖ ਹਨ। ਜਿੱਥੇ ਇੱਕ ਫੌਜ ਦਾ ਮੇਜਰ ਰਹਿ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਮੈਂ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਸਕਦਾ? ਸਾਨੂੰ ਲੋੜੀਦੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਹਨ, ਉਹ ਚੁੱਪ ਕਰ ਗਏ ਤੇ ਕੁੱਝ ਔਖੇ ਲੱਗੇ। ਅਸੀਂ ਵਾਪਸ ਫੇਰ ਥਾਣੇ ਗੁਲਾਬਗੜ੍ਹ ਆ ਗਏ ਤੇ ਫੇਰ ਅਫਸਰਾਂ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਹੋਈ। ਡੀ.ਆਈ.ਜੀ. ਸਾਹਿਬਾਨ ਨੇ ਖਤਰੇ ਦੀ ਗੱਲ ਆਈ.ਜੀ. ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਕਹੀ, ਉਹ ਚੁੱਪ ਕਰ ਗਏ। ਮੈਨੂੰ ਪੁਛਿਆ ਗਿਆ ਤਾਂ ਮੈਂ ਕਿਹਾ, ਸਰ, "ਕੋਈ ਵੀ ਪੋਲਿੰਗ ਸਟੇਸ਼ਨ ਗੁਲਾਬਗੜ੍ਹ ਤੋਂ 10 ਮੀਟਰ ਦੇ ਘੇਰੇ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ, ਕਈ 40-40 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਤੇ ਦੱਸੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਪਹਾੜੀ ਰਾਹ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਜੁਆਨ ਨਵੇਂ ਹਨ ਅਤੇ ਪਹਾੜਾਂ ਵਿੱਚ ਪੈਦਲ ਚੱਲਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਨਹੀਂ। ਪਹਾੜ ਵਿੱਚ ਤੁਰਨਾ ਵੀ ਉਹ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦੇ। ਸਾਨੂੰ ਫੇਰ ਖੱਚਰਾਂ ਦਾ ਇੰਤਜਾਮ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਪਹਾੜ ਵਿੱਚ ਖੱਚਰਾਂ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਸਮਾਨ ਲਿਜਾਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ।" ਆਈ.ਜੀ. ਸਾਹਿਬ ਸਹਿਮਤ ਹੋ ਗਏ। ਬਾਹਰ ਆ ਕੇ ਮੈਨੂੰ ਡੀ.ਆਈ.ਜੀ. ਕਹਿਣ ਲੱਗੇ, "ਤੂੰ ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਦੱਸਿਆ?" ਮੈਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਤਾਂ ਥਾਣੇ ਦੇ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਨੇ ਹੁਣੇ ਹੀ ਇਹ ਗੱਲ ਦੱਸੀ ਹੈ। ਉਹ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ ਕਿ ਇਹ ਗੱਲ ਉਹ ਆਈ.ਜੀ. ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਆਪ ਕਹਿੰਦੇ, ਜੋ ਮੈਂ ਕਹਿ ਦਿੱਤੀ।
    ਮੈਨੂੰ ਗਿੱਲ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੈਂ ਮੈਂਹਦੜ ਹੋ ਕੇ ਕੱਲ ਸ਼ਾਮ ਜਾਂ ਪਰਸੋਂ ਸਵੇਰੇ ਜੰਮੂ ਪਹੁੰਚ ਜਾਵਾਂ। ਉੱਥੇ ਜਾ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਚੋਣਾਂ ਲਈ ਇਲਾਕਾ ਬਦਲਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਨੀ ਸੀ। ਇਹ ਗੱਲ ਠੀਕ ਸੀ ਕਿ ਮੈਂਹਦੜ ਦਾ ਡਾਕ ਬੰਗਲਾ ਛੱਡਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸੀ। ਮੈਂਹਦੜ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਹੱਦ ਦੇ ਨਾਲ ਸੀ, ਵੱਡੀ ਫਾਇਰਿੰਗ ਦੀ ਅਵਾਜ਼ ਸੁਣਦੀ ਰਹਿੰਦੀ, ਕਦੇ-ਕਦੇ ਤਾਂ ਰੈਸਟ ਹਾਊਸ ਦੀਆਂ ਤਾਕੀਆਂ ਤੇ ਦਰਵਾਜੇ ਵੀ ਖੜਕਦੇ ਰਹਿੰਦੇ। ਕਈ ਵੱਡੇ ਅਫਸਰਾਂ ਨੇ ਰਜੌਰੀ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਨਾਂਹ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਫੋਰਸ ਪੂਰੀ ਸਿਖਲਾਈ ਬੱਧ ਨਹੀਂ, ਪਰ ਅਸੀਂ ਗਏ। ਅਸੀਂ ਮੈਂਹਦੜ ਤੋਂ ਚੱਲ ਪਏ ਪਹਾੜੀ ਸਫਰ ਕਰਦੇ ਸੁੰਦਰ ਬੰਨੀ ਪਹੁੰਜੇ। ਹਲਕਾ ਮੀਂਹ ਚੱਲ ਪਿਆ। ਪਹਾੜੀ ਸਫਰ ਸੀ। ਅਸੀਂ ਰਾਇ ਕੀਤੀ ਕਿ ਰਾਤ ਸੁੰਦਰ ਬਣੀ ਹੀ ਰੁਕ  ਜਾਈਏ ਕਿਉਂਕਿ ਅੱਗੇ 75 ਕਿ.ਮੀ. ਦਾ ਵੱਧ ਸਫਰ ਸੀ। ਮੈਂ ਮੁੱਖ ਅਫਸਰ ਸੁੰਦਰਬਣੀ ਨੂੰ ਕਹਿ ਕੇ ਡਾਕ ਬੰਗਲਾ ਲੈ ਲਿਆ, ਉਸ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਕਸਬੇ ਵਿੱਚ ਬਣਿਆ ਦੁਆ ਦਿੱਤਾ। ਮੈਂ ਚੌਕੀਦਾਰ ਨੂੰ ਕਹਿ ਕੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਕਮਰਾ ਵੀ ਖੁਲਵਾ ਲਿਆ ਤਾਂ ਕਿ ਮੁਲਾਜਮ ਅਰਾਮ ਕਰ ਸਕਣ ਤੇ ਅਸਲਾ ਵੀ ਸੁਰੱਖਿਤ ਰਹਿ ਸਕੇ। ਮੇਰੇ ਮੁਲਾਜਮ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਦੋਸਤਾਂ ਵਾਂਗ ਹੀ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਮੈਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰਾਤ ਸਮੇਂ ਚੁਸਤ ਰਹਿਣ ਦੀ ਵੀ ਹਦਾਇਤ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਰਾਤ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਰਹਿਣ।
    ਮੈਂ ਡਰਾਇਵਰ ਤੇ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਨੂੰ ਰੋਟੀ ਖਾਣ ਲਈ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ ਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੇਰਾ ਫੁਲਕਾ ਹੌਟ ਕੇਸ ਵਿੱਚ ਲੈ ਆਉਣ। ਠੰਢੀ ਹਵਾ ਤੇ ਕਣੀਆਂ ਕਰਕੇ ਠੰਢ ਵਧ ਗਈ ਸੀ। ਮੈਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੈਸੇ ਦੇ ਕੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਇੱਕ ਵਿਸਕੀ ਦਾ ਪਊਆ ਵੀ ਲੈ ਆਉਣ ਜਦੋਂ ਕਿ ਮੈਂ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਪੀਂਦਾ ਸੀ। ਉਹ ਜਿਹੜਾ ਪਊਆ ਲੈ ਕੇ ਆਏ ਤਾਂ ਗਲਾਸ ਵਿੱਚ ਪਾਉਣ ਤੇ ਮੇਰਾ ਮਨ ਨਾ ਮੰਨਿਆ ਤੇ ਉਸ ਵਿੱਚੋਂ ਬਹੁਤੀ ਭੈੜੀ ਮੁਸ਼ਕ ਆਈ। ਮੈਂ ਗਲਾਸ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਪੈਗ ਤੇ ਪਊਆ ਡੋਲ ਦਿੱਤੇ। ਮੇਰੇ ਕਮਰੇ ਦੇ ਫਲੱਸ਼ ਦਾ ਤੁਬਕਾ-ਤੁਬਕਾ ਡਿੱਗਦਾ ਸੀ, ਬੰਦ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਪਰ ਨਾ ਹੋਇਆ। ਰਾਤ ਨੂੰ 9 ਵਜੇ ਟੀ.ਵੀ. ਦੇਖ ਦੇ ਸੌਂ ਗਿਆ। ਮੈਂ ਰਾਤ ਨੂੰ ਪਿਸ਼ਾਬ ਕਰਨ ਇੱਕ ਵਾਰੀ ਉੱਠਿਆ। ਸੌਣ ਤੇ ਵੀ ਮੈਨੂੰ ਪਾਣੀ ਡਿੱਗਦਾ ਸੁਣਦਾ ਸੀ। ਮੈਨੂੰ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਇਆ ਕਿ ਚਿਟਕਣੀ ਲੱਗੇ ਦਰਵਾਜੇ ਰਾਹੀਂ ਇੱਕ ਭਰ ਜੁਆਨ ਸੁੰਦਰ ਮੁਟਿਆਰ ਆਈ, ਉਸ ਨੇ ਚਿੱਟਾ ਰੇਬ ਪਜਾਮਾ, ਚਿੱਟੀ ਕਮੀਜ ਪਾਈ ਹੋਈ ਸੀ। ਸਿਰ ਤੇ ਚਿੱਟੀ ਚਿਕਨ ਦੀ ਚੁੰਨੀ ਸਲੀਕੇ ਨਾਲ ਲਈ ਹੋਈ ਦਿਸੀ, ਕੋਕਾ ਸੱਜੇ ਪਾਸੇ ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਜੂੜਾ ਭਾਰੇ ਵਾਲਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਸੀ। ਮੈਂ ਜਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਉਹੋ ਜਿਹੀ ਸੋਹਣੀ ਮੁਟਿਆਰ ਨਹੀਂ ਦੇਖੀ। ਜਿਸਮ ਕੁੱਝ ਭਰਮਾਂ, ਮੂੰਹ ਤੇ ਜੁਆਨੀ ਦੇ ਕੁੱਝ ਹਲਕੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਸਨ। ਬਾਥਰੂਮ ਦਾ ਦਰਵਾਜਾ ਅੱਧਾ ਖੁੱਲ੍ਹਾ ਸੀ, ਉਸ ਪਾਸਿਓ ਪਾਣੀ ਡਿੱਗਦਾ ਸੁਣਦਾ ਸੀ। ਉਹ ਮੇਰੇ ਮੰਜੇ ਕੋਲ ਕੁਰਸੀ ਤੇ ਹੱਸਦੀ ਹੋਈ ਬੈਠ ਕੇ ਬੋਲੀ, ਕਿਉਂ ਆਉਣਾ ਪਿਆ ਨਾ? ਤੂੰ ਤਾਂ ਕਹਿੰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਮੈਂ ਇੱਥੇ ਮੁੜ ਕੇ ਨਹੀਂ ਆਵਾਂਗਾ, ਮੈਂ ਕਿੰਨਾਂ ਚਿਰ ਉਡੀਕਿਆ। ਉਹ ਗੱਲ ਬਾਤ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਰਦੀ ਸੀ, ਜਿਵੇਂ ਕੋਈ ਪਤਨੀ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਜਾਂ ਪ੍ਰੇਮੀ ਨਾਲ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਗੱਲ ਬਾਤ ਵਿੱਚ ਸੈਕਸ਼ ਉਤੇਜਨਾ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਘੋੜਿਆਂ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਰਹੀਆਂ, ਉਹਨੇ ਕਿਹਾ ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਰੋਕਦੀ ਰਹੀ, ਪਰ ਤੂੰ ਭੱਜ ਗਿਆ। ਕਈ ਵਾਰ ਹੱਸ ਕਿ ਕਿਹਾ ਆਉਣਾ ਪਿਆ ਨਾ।" ਤੇ ਹੱਸਦੀ ਹੀ ਰਹੀ। ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਤੂੰ ਜਿਉਂਦਾ ਹੈਂ, ਹਰ ਸਾਲ ਆਇਆ ਕਰ, ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਉਡੀਕਾਂਗੀ। ਅਸੀਂ ਗੱਲਾਂ ਕਰਦੇ ਰਹੇ, ਸਾਰੀਆਂ ਮੈਨੂੰ ਯਾਦ ਨਹੀਂ ਤੇ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕੋਈ ਹਰਕਤ ਨਾ ਹੋਈ, ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਇਹ ਗੱਲ ਸਾਂਝੀ ਨਹੀਂ ਕਰਨੀ। ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਉਠਿਆ ਸਵੇਰ ਦੇ ਚਾਰ ਵੱਜੇ ਸਨ। ਮੈਨੂੰ ਸਵੇਰੇ ਉਠਣ ਦੀ ਆਦਤ ਹੈ ਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਸੁੰਦਰਬਣੀ ਦੇ ਰੈਸਟ ਹਾਊਸ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ।
    ਅਸੀਂ ਜੰਮੂ ਰਾਤ ਰਹੇ ਫੇਰ ਸਾਨੂੰ ਆਈ.ਜੀ.ਪੀ. ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਰਾਮਬਣ ਦਾ ਇਲਾਕਾ ਦੇਖਣ ਲਈ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਹੋਰ ਐਸ.ਪੀ. ਸਨ, ਉਹ ਪਤਨੀ ਟਾਪ ਵਿੱਚ ਜਿਆਦਾ ਸਮਾਂ ਲਗਾ ਗਏ। ਅਸੀਂ ਰਾਤ ਦੇ 9 ਵਜੇ ਪਹੁੰਚੇ। ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਮੇਰੇ ਡਰਾਇਵਰ ਕੁੱਤੀਵਾਲੀਆ ਨੇ ਗੱਲ ਪੁੱਛਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਕਿ ਸੁੰਦਰਬਣੀ ਰੈਸਟ ਹਾਊਸ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਡੀ ਅਵਾਜ਼ ਆਉਂਦੀ ਸੀ ਜਿਵੇਂ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਗੱਲਾਂ ਕਰਦੇ ਹੋਵੋਂ, ਮੈਂ ਟਰਕਾ ਦਿੱਤਾ। ਰਾਮਬਨ ਫੇਰ ਰੈਸਟ ਹਾਊਸ ਵਿੱਚ ਠਹਿਰੇ। ਰਾਤ ਫੇਰ ਉਹ ਦਿਸੀ, ਗੱਲਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਰਹੀਆਂ ਮੈਂ ਵਾਪਸੀ ਤੇ ਇਹ ਗੱਲ ਡਰਾਇਵਰ ਨੂੰ ਦੱਸ ਬੱਠਿਆ। ਫੇਰ ਦਿੱਖ ਬੰਦ ਹੋ ਗਈ। 1996 ਤੋਂ ਪਿੱਛੋਂ 2 ਵਾਰ ਜੰਮੂ ਕਸ਼ਮੀਰ ਗਿਆ, ਇੱਕ ਵਾਰੀ ਰੈਸਟ ਹਾਊਸ ਖਾਲੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਰਜੌਰੀ ਜਾ ਰੁਕੇ, ਉੱਥੇ ਅਜਿਹਾ ਕੋਈ ਸੁਪਨਾ ਨਾ ਆਇਆ। 2011 ਵਿੱਚ ਮੇਰੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਉੱਠਿਆ ਕਿ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਭੇਜ ਕੱਢਾਂ। ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਗਿਆਨੀ ਗੁਰਬਚਨ ਸਿੰਘ ਰਿਟਾ: ਐਸ.ਪੀ. ਤੇ ਡਰਾਇਵਰ ਸਨ। ਅਸੀਂ ਮਿੱਥ ਕੇ ਸੁੰਦਰਬਣੀ ਗਏ। ਡਰਾਇਵਰ ਗੱਡੀ ਹੌਲੀ ਚਲਾ ਰਿਹਾ। ਮੈਂ ਜੰਮੂ ਟੱਪ ਕੇ ਕਾਰ ਆਪ ਤੇਜ ਚਲਾਉਣ ਲੱਗ ਪਿਆ। ਮੇਰੀ ਕਾਰ ਇੰਨੀ ਤੇਜ ਸੀ ਕਿ ਐਕਸੀਡੈਂਟ ਤੋਂ ਮਸਾਂ ਬਚੀ। ਸਾਡੇ ਅੱਗੇ ਗੱਡੀ ਆ ਗਈ। ਨਵੀਂ ਕਾਰ ਦੇ ਬਰੇਕ ਸਫਲ ਹੋਏ। ਅਸੀਂ ਮੁੱਖ ਅਫਸਰ ਨੂੰ ਕਹਿ ਕੇ ਥਾਣੇ ਦੇ ਨਾਲ ਰੈਸਟ ਹਾਊਸ ਲੈ ਲਿਆ। ਪਹਿਲਾ ਵਾਲਾ ਰੈਸਟ ਹਾਊਸ ਕਿਸੇ ਅਫਸਰ ਦਾ ਦਫਤਰ ਬਣ ਗਿਆ ਸੀ। ਚੌਂਕੀਦਾਰ ਨੇ ਸਾਡਾ ਖਾਣਾ ਬਣਾਇਆ। ਮੈਂ ਅੱਡ ਜਾਣ ਕੇ ਸੁੱਤਾ। ਗਿਆਨੀ ਜੀ ਤੇ ਡਰਾਇਵਰ ਦੂਜੇ ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ ਸਨ।
    ਮੈਨੂੰ ਉਹ ਫੇਰ ਦਿਸੀ, ਖੜ੍ਹੀ ਹੀ ਰਹੀ। ਕੁੱਝ ਨਰਾਜ ਸੀ ਤੇ ਗੁੱਸੇ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਤੂੰ ਅੱਜ ਗੱਡੀ ਚਲਾਉਂਦੇ ਨੇ ਮਰ ਜਾਣਾ ਸੀ, ਜੇ ਮੈਂ ਗੱਡੀ ਨਾ ਰੋਕਦੀ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸੈਕਸ਼ ਅਤੇ ਉਤੇਜਨਾ ਦੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਮੈਂਂ ਇੰਨ੍ਹਾਂ ਗੱਲਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਯਕੀਨ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦਾ ਤੇ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹੁਣ ਇੱਥੇ ਨਾ ਆਈਂ। ਮੇਰੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਹੈ ਕਿ ਸੁੰਦਰ ਬਣੀ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਬਾਰੇ ਜਾਣ ਸਕਾਂ ਜੇ ਕੁੱਝ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ। ਭੂਤਾਂ ਪ੍ਰੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਮੇਰਾ ਯਕੀਨ ਨਹੀਂ। ਜੇ ਹਨ ਤਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਤਾਕਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ।


ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਧਾਲੀਵਾਲ,
ਰਿਟ: ਐਸ.ਐਸ.ਪੀ.,
ਪੀਰਾਂ ਵਾਲਾ ਗੇਟ, ਸੁਨਾਮ
ਮੋਬ: 98150-37279

28 Jan 2018

  ਸਿੱਖ ਰਾਜ ਦੇ ਪਤਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੱਡੇ-ਵੱਡੇ ਧਾਰਮਿਕ ਅਸਥਾਨਾਂ ਦੇ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮਹੰਤ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਮਾਲਕ ਹੀ ਬਣ ਗਏ ਤੇ ਮਾਲਕ ਕਹਾਉਣ ਲੱਗੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁੱਝ ਕੁਰੈਹਤਾਂ ਆ ਗਈਆਂ। ਉਹ ਵਿਭਚਾਰੀ ਤੇ ਲਾਲਚੀ ਹੋ ਗਏ, ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਦੀ ਪਵਿੱਤਰਤਾ ਦਾ ਉਹ ਖਿਆਲ ਨਹੀਂ ਸੀ ਰੱਖਦੇ। ਉਹ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਪੂਜ ਬਣ ਗਏ। ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸੁਧਾਰ ਲਈ 15-16 ਨਵੰਬਰ 1920 ਨੂੰ ਅਕਾਲ ਤਖਤ ਤੇ ਭਾਰੀ ਪੰਥਕ ਇਕੱਠ ਕੀਤਾ ਤੇ 175 ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਭਾਈਚਾਰਕ ਕਮੇਟ ਬਣਾਈ ਗਈ। ਸਰਕਾਰ ਦੇ 36 ਮੈਂਬਰ ਵੀ ਇਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰ ਲਏ ਗਏ। ਸੁਧਾਰ ਲਈ ਅੰਦੋਲਣ ਚਲਾਉਣ ਵਾਸਤੇ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਲੋੜ ਸੀ ਤਾਂ 14 ਦਸੰਬਰ 1920 ਨੂੰ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰੱਖੀ ਗਈ। ਇਸ ਕਮੇਟੀ ਵਿੱਚ ਸ.ਬ. ਮਹਿਤਾਬ ਸਿੰਘ ਮੁੱਖ ਮੋਢੀ ਰਹੇ। 9 ਜੁਲਾਈ 1923 ਨੂੰ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਿਪੁਦਮਨ ਸਿੰਘ ਨਾਭਾ ਨੂੰ ਗੱਦੀਓ ਲਾਹ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਤੇ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਨੇ ਸਰਬਸੰਮਤੀ ਨਾਲ ਮਹਾਰਾਜਾ ਨਾਭਾ ਨੂੰ ਗੱਦੀ ਤੇ ਬਠਾਉਣ ਦੇ ਮਤੇ ਪਾਸ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਤਾਂ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੇ 13 ਅਕਤੂਬਰ 1923 ਨੂੰ ਦੋਵੇਂ ਜਮਾਤਾਂ ਕਾਨੂੰਨ ਵਿਰੁੱਧ ਕਰਾਰ ਦੇ ਦਿੱਤੀਆਂ ਤੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸ.ਬ. ਮਹਿਤਾਬ ਸਿੰਘ ਸਣੇ 49 ਲੀਡਰ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕਰ ਲਏ। ਅਕਾਲੀ ਲਹਿਰ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਐਕਟ ਪਾਸ ਹੋਣ ਤੇ ਸਮਾਪਤ ਹੋਈ, ਪਰ ਪੰਥ ਵਿੱਚ ਦੁਫੇੜ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ।
    ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਦੀਆਂ ਕਮੇਟੀਆਂ ਵੀ ਬਣੀਆਂ। ਕਮੇਟੀਆਂ ਚੰਗੇ ਤੇ ਸੁਹਿਰਦ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰਦੀਆਂ ਸਨ। ਪਹਿਲਾਂ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ, ਨਨਕਾਣਾ ਸਾਹਿਬ, ਪੰਜਾ ਸਾਹਿਬ ਆਦਿ 5 ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਆਮਦਨ ਵਾਲੇ ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਦੀਆਂ ਕਮੇਟੀਆਂ ਬਣੀਆਂ ਸਨ। 1943 ਵਿੱਚ ਗਿਆਨੀ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਸਰਬਸੰਮਤੀ ਨਾਲ ਮਤਾ ਪਾਸ ਕਰਵਾ ਕੇ ਕਮੇਟੀਆਂ ਸਿੱਧੀਆਂ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧ ਹੇਠ ਲੈ ਲਈਆਂ। ਉਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹੁੰਦੇ ਸਨ ਕਿ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਐਕਟ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਤਰੁੱਟੀਆਂ ਹਨ, ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਦੋਂ ਦੂਰ ਹੋਣਗੀਆਂ। ਹੁਣ ਵੀ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧ ਹੇਠ ਲੋਕਲ ਕਮੇਟੀਆਂ ਹਨ। ਮੈਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਦੇ ਨਾਂ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਲਿਖਣਾ ਚਾਹਾੁੰਦਾ, ਪਰ ਦੇਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਮੁਲਾਜਮਾਂ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਘਰੇਲੂ ਕੰਮ ਕਰਵਾਉਦੇ ਹਨ, ਕਈ ਸੇਵਾਦਾਰ ਤਾਂ ਘਰੇਲੂ ਨੌਕਰਾਂ ਵਾਂਗ ਹੀ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਕਾਰ ਵਗਾਰ ਵੀ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਜਿਹੜਾ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦਾ ਧਨ ਖਾਏਗਾ ਜਾਂ ਵਰਤੇਗਾ ਉਹ ਬਹੁਤ ਦੁਖੀ ਹੋ ਜਾਏਗਾ। ਲੋਕ ਡਰਦੇ ਸਨ, ਪਰ ਹੁਣ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਜੱਥੇਦਾਰਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਜਾਂ ਨਜਦੀਕੀ ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਨੌਕਰ ਕਰਵਾ ਦਿੱਤੇ ਹਨ, ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਯੋਗਤਾ ਰੱਖਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਨਹੀਂ।
    20ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਮੁੱਢ ਵਿੱਚ ਸਾਡੇ ਪੰਜਾਬੀ ਬਾਹਰ ਗਏ। ਇਸ ਤੋਂ ਵੀ ਪਹਿਲਾਂ ਮਲਾਇਆ, ਸਿੰਘਪੁਰਾ, ਥਾਈਲੈਂਡ ਤੇ ਹਾਂਗਕਾਂਗ ਆਦਿ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਚਲੇ ਗਏ, ਪਰ ਕਨੇਡਾ ਦੇ ਵੈਨਕੋਵਰ ਵਿੱਚ ਤਕਰੀਬਨ 105 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਬਣਾਇਆ ਤੇ ਸਿੱਖੀ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕੀਤਾ। ਮੈਨੂੰ 4-5 ਸਾਲ ਹੋਏ ਸਰੀ (ਵੈਨਕੋਵਰ) ਤੋਂ ਸ. ਜੰਗੀਰ ਸਿੰਘ ਮੱਦੋਕੇ ਦਾ ਫੋਨ ਆਇਆ, ਉਹ ਦੱਸਦੇ ਸਨ ਕਿ 100 ਸਾਲ ਹੋਣ ਤੇ ਉਸ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਆ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਹ ਇੱਕ ਸੋਵੀਨਾਰ ਕੱਢਣਗੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮੇਰੇ ਚਾਚਾ ਜੀ ਗਿਆਨੀ ਸ਼ੇਰ ਸਿੰਘ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਜੋਤ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਇੱਕ ਖੋਜੀ ਵਿਦਵਾਨ, ਦੇਸ਼ ਭਗਤ, ਵਧੀਆ ਲੈਕਚਰਾਰ ਤੇ ਜਰਨਲਿਸਟ ਹੋਏ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਾਸਟਰ ਤਾਰਾ ਸਿੰਘ ਤੇ ਗਿਆਨੀ ਸ਼ੇਰ ਦੀ ਲੜਾਈ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸੀ। ਮੈਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਖਾਹਿਸ਼ ਅਨੁਸਾਰ ਗਿਆਨੀ ਜੀ ਬਾਰੇ ਲੇਖ ਲਿਖ ਕੇ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ ਸੀ, ਪਰ ਮੈਨੂੰ ਨਹੀਂ ਪਤਾ, ਉਹ ਛਪਿਆ ਜਾਂ ਨਹੀਂ ਕਿਉਂਕਿ ਮੇਰੇ ਕੋਲੇ ਸੋਵੀਨਾਰ ਨਹੀਂ ਆਇਆ। ਮੇਰਾ ਭਾਵ ਸਾਡੇ ਸਿੱਖ ਬਾਹਰ ਜਾ ਕੇ ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਪ੍ਰਤੀ ਪੂਰੀ ਸ਼ਰਧਾ ਰੱਖਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਧਰਮ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਤੇ ਗੁਰਪੁਰਬ ਸ਼ਰਧਾ ਤੇ ਸਤਿਕਾਰ ਨਾਲ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਮੈਂ 2010 ਵਿੱਚ ਬਰੰਮਪਟਨ ਵਿੱਚ ਮੇਰੀ ਲੜਕੀ ਕੋਲ 40 ਦਿਨ ਰਿਹਾ। ਮੈਨੂੰ ਦੇਖਣ ਦਾ ਸਮਾਂ ਮਿਲਿਆ ਕਿ ਸਿੱਖ ਐਤਵਰ ਨੂੰ ਜ਼ਰੂਰ ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹਾਜ਼ਰੀ ਲਵਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਮੇਲ ਵੀ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਵਧੀਆ ਲੰਗਰ ਵੀ ਵਰਤਦੇ ਹਨ। ਇੰਗਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਤਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਨੌਜਵਾਨ ਬੇਰੁਜਗਾਰ ਗਏ ਹੋਇਆਂ ਨੂੰ ਲੰਗਰ ਮੁਫਤ ਮਿਲਦਾ ਸੀ। ਉਹ ਹੋਰ ਧਰਮਾਂ ਦੇ ਗਰੀਬਾਂ ਲਈ ਵੀ ਲੰਗਰ ਦਿੰਦੇ ਸਨ। ਕਨੇਡਾ ਵਿੱਚ ਨਵੇਂ ਗਏ ਸਾਡੇ ਲੜਕਿਆਂ ਨੂੰ ਲੰਗਰ ਮਿਲਦਾ ਹੋਏਗਾ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਚੰਗੇ ਸ਼ਹਿਰੀਆਂ ਵਾਂਗ ਰਹਿਣ, ਖਰੂਦ ਨਾ ਕਰਨ।
    ਪਿਛਲੇ ਦਿਨੀ ਕਨੇਡਾ ਦੇ 12 ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਦੀਆਂ ਕਮੇਟੀਆਂ ਨੇ ਮਤੇ ਪਾਸ ਕੀਤੇ ਕਿ ਸਰਕਾਰੀ ਜਾਂ ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ ਸਹੂਲਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਿਆਸੀ ਦਖਲ ਨਹੀਂ ਦੇਣ ਦਿੱਤਾ ਜਾਏਗਾ। ਮੈਨੂੰ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਿ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਅਜਿਹਾ ਕਰਦੇ ਹਨ? ਜੇਕਰ ਕਰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਇਹ ਯੋਗ ਨਹੀਂ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਿੱਛੋਂ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ 90 ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ, ਇੰਗਲੈਂਡ ਤੇ ਅਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਤੋਂ ਵੀ ਅਜਿਹੀਆਂ ਖ਼ਬਰਾਂ ਆਈਆਂ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵੀ ਕਿਹਾ ਕਿ ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਦਖਲ ਨਹੀਂ ਦੇਣ ਦਿੱਤਾ ਜਾਏਗਾ। ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਵਿਸਾਖੀ ਆਦਿ ਦੇ ਇਕੱਠਾਂ ਵਿੱਚ ਉਹ ਤਕਰੀਰ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਣਗੇ। ਪਰ ਹਰੇਕ ਇਨਸ਼ਾਨ ਨੂੰ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਜਾਣ, ਮੱਥਾ ਟੇਕਣ ਤੇ ਲੰਗਰ ਛਕਣ ਦੀ ਖੁੱਲ ਹੋਵੇਗੀ, ਜਿਹੜੀ ਸਿੱਖੀ ਰਿਵਾਇਤ ਅਨੁਸਾਰ ਜਾਇਜ ਹੈ।
    ਇਨ੍ਹਾਂ ਖ਼ਬਰਾਂ ਨਾਲ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਟੀ.ਵੀ. ਸਟੇਸ਼ਨਾਂ ਤੋਂ ਇਹ ਗੱਲ ਜੋਰ ਨਾਲ ਪ੍ਰਚਾਰੀ ਗਈ। ਪੰਜਾਬ ਨਿਊਜ਼ ਤੇ ਜੀ.ਟੀਵੀ ਨੇ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀਆਂ ਗੋਸਟੀਆਂ ਵੀ ਕਰਵਾਈਆਂ। ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਕਈਆਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਨੈਸ਼ਨਲਿਸਟ ਹੋਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕਹੀ। ਕਈਆਂ ਨੇ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਚਾਰੇ ਦਰਵਾਜਿਆਂ ਦਾ ਜਿਕਰ ਵੀ ਕੀਤਾ ਕਿ ਸਭ ਨੂੰ ਆਉਣ ਦੀ ਖੁੱਲ੍ਹ ਹੈ। ਕੁੱਝ ਫਿਰਕੂ ਚੈਨਲਾਂ ਨੇ ਇਹ ਗੱਲ ਜੋਰ ਨਾਲ ਪ੍ਰਚਾਰੀ ਕਿ ਕਨੇਡਾ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹਾ ਕਿਉਂ ਹੋਇਆ? ਖਾਲਿਸਤਾਨ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ 1947 ਤੋਂ ਪਿੱਛੋਂ ਬੰਦ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਭਾਵੇਂ ਕੋਈ ਵੀ ਹੋਵੇ, ਉਸ ਨੇ ਕਦੇ ਪੰਜਾਬ ਨਾਲ ਕਦੇ ਇਨਸਾਫ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। ਪੰਜਾਬੀ ਸੂਬਾ ਬਣਿਆ ਤਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਇਲਾਕੇ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਦਿੱਤੇ। ਪਹਿਲੀ ਵਾਰੀ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਨਵੇਂ ਬਣੇ ਪ੍ਰਾਂਤ ਨੂੰ ਹੱਕ ਬਣਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਨਾ ਦਿੱਤੀ। ਸਤਲੁਜ, ਬਿਆਸ ਤੇ ਰਾਵੀ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਵਹਿੰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਧਰਤੀ ਹੀ ਖਰਾਬ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਭਾਖੜਾ ਡੈਮ ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ। ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਪਾਣੀ ਦੂਜੇ ਪ੍ਰਾਂਤਾਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ, ਪਰ ਕੋਈ ਰੁਆਇਲਟੀ ਨਾ ਮਿਲੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਕੋਲ ਵਾਧੂ ਪਾਣੀ ਹੈ ਹੀ ਨਹੀਂ। ਧਰਤੀ ਦਾ ਪਾਣੀ ਮਾਰੂ ਹੱਦ ਤੱਕ ਨੀਵਾਂ ਚਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਪਰ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਇਸ ਬਾਰੇ ਸੋਚ ਹੀ ਨਹੀਂ ਰਹੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਤੰਦਾਂ ਪੰਜਾਬ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਦਰਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਖੱਟਕਦਾ ਹੈ। 1984 ਦੇ ਘਾਣ ਦੇ ਦੋਸ਼ੀ 34 ਸਾਲ ਪਿੱਛੋਂ ਵੀ ਕਾਨੂੰਨੀ ਹੱਦ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਆਏ, ਪਰ ਹੁਣ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦੇ ਹੁਕਮ ਨਾਲ ਆਸ ਬੱਝ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਲੋਕ ਸ਼ਕਤੀ ਤਕੜੀ ਹੋਏਗੀ, ਕੇਂਦਰ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਪੰਜਾਬ ਨਾਲ ਹਮਦਰਦੀ ਰੱਖੇ। ਜੇਕਰ ਸਾਰੀਆਂ ਖੁਫੀਆਂ ਏਜੰਸੀਆਂ ਰਾਅ, ਆਈ.ਬੀ. ਆਦਿ ਕੋਈ ਸਿਆਸੀ ਦਖਲ ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਟੇਢੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਦਖਲ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਅਜਿਹੀਆਂ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਰੋਕਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ। ਪਰ ਅਸੀਂ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵਾਸੀ ਹਾਂ, ਉਹ ਵੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਾਸੀ ਹੀ ਹਨ, ਭਾਵੇਂ ਬਾਹਰ ਦੀ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਲੈ ਲਈ ਹੈ। ਉੱਥੇ ਕੁੱਝ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਖਿਆਲ ਖਾਲਿਸਤਾਨੀ ਹੋਣਗੇ। ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੁੱਝ ਅਜਿਹੇ ਹਨ, ਪਰ ਇਹਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਨਹੀਂ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਉਹ ਕੋਈ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਘੋਲ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜਿਸ ਨਾਲ ਦੇਸ਼ ਤੇ ਕੌਮ ਦਾ ਸਿਰ ਨੀਵਾਂ ਹੋਵੇ। ਖਾਲਿਸਤਾਨ ਦੀ ਗੱਲ ਹੁਣ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ, ਪਰ ਕੇਂਦਰ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਮੰਗਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਸੁਹਿਰਦ ਹੋਣਾ ਬਣਦਾ ਹੈ ਤੇ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੇ ਗਿਲੇ ਸ਼ਿਕਵੇ ਦੂਰ ਕਰੇ।   


ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਧਾਲੀਵਾਲ,
ਰਿਟ: ਐਸ.ਐਸ.ਪੀ.,
ਪੀਰਾਂ ਵਾਲਾ ਗੇਟ, ਸੁਨਾਮ
ਮੋਬ: 98150-37279

14 Jan. 2018

ਪਿਛਲੇ ਦਿਨੀਂ ਇੱਕ ਵੀਡੀਓ ਵਾਇਰਲ ਹੋਇਆ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨੌਜਵਾਨ ਨੇ ਸੰਤ ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਭਿੰਡਰਾਂ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰੇ ਸੱਦਣ ਦੀ ਕਾਮਨਾ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਹ ਉਹਦੀ ਆਪਣੀ ਸ਼ਰਧਾ ਤੇ ਖਿਆਲ ਹਨ। ਨੌਜਵਾਨ ਸਿੱਖ ਵਰਗ ਵਿੱਚ ਸੰਤ ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਭਿੰਡਰਾਂ ਵਾਲਿਆਂ ਪ੍ਰਤੀ ਸ਼ਰਧਾ ਤੇ ਸਤਿਕਾਰ ਹੈ। ਚੰਗੇ ਜੀਵਨ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ, ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਖੱਟੇ ਮਿੱਠੇ ਵਾਕਿਆਤ ਨੂੰ ਮਿੱਠੇ ਕਰਕੇ ਹੀ ਜਾਣੀਏ। ਆਮ ਸਿੱਖ ਜਵਾਨੀ ਕਾਰਾਂ ਦੇ ਪਿਛਲੇ ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਤੇ ਸੰਤ ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਦੀ ਫੋਟੋ ਲਗਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਧਾਰਮਿਕ ਸਮਾਗਮਾਂ ਤੇ ਸੰਤ ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਭਿੰਡਰਾਂ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਸਤਿਕਾਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਇਹ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਦਿੱਲੀ, ਬੁਕਾਰੋ, ਕਾਨਪੁਰ ਤੇ ਹਰਿਆਣੇ ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਘਾਣ ਨੂੰ ਇਨਸਾਫ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ। ਇਹਨਾਂ ਜਖਮਾਂ ਨੂੰ ਜੇ ਕੋਈ ਉਚੇੜੇ ਤਾਂ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦਾ। ਇਸ ਵੀਡੀਓ. ਸਬੰਧੀ ਬੀ.ਜੇ.ਵੀ. ਦੇ ਲੀਡਰ ਵਿਜੈ ਜੌਲੀ ਨੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸ਼ਨ ਨੂੰ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕਿ ਅਜਿਹੇ ਵੀਡੀਓ ਪਾਉਣ ਵਾਲੇ ਵਿਰੁੱਧ ਕਾਰਵਾਈ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਕੋਈ ਅੱਤਵਾਦੀ ਸੰਤ ਦੀ ਗੱਲ ਨਾ ਕਰੇ ਤੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਹਾਲਾਤ ਖਰਾਬ ਨਾ ਹੋਣ। ਪੰਜਾਬ ਇਸ ਸਮੇਂ ਅੱਤਵਾਦ ਦੇ ਸਾਏ ਤੋਂ ਦੂਰ ਜਾ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ। ਆਮ ਸ਼ਹਿਰੀ ਚੰਗੀ ਜਿੰਦਗੀ ਗੁਜਾਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਹ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਕਿ ਅੱਤਵਾਦ ਦੇ ਕਾਲੇ ਬੱਦਲ ਫੇਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਆਉਣ, ਪਰ ਵਿਜੈ ਜੌਲੀ ਤੇ ਅਜਿਹੇ ਕਾਰਕੁੰਨਾਂ ਦੇ ਬਿਆਨ ਅੱਤਵਾਦ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਫੇਰ ਸਫਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਜੀ.ਟੀ.ਵੀ. ਪੰਜਾਬ ਹਰਿਆਣਾ ਨੇ ਇਸ ਤੇ 28 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਬਹਿਸ ਕਰਵਾ ਕੇ ਇਸ ਦਾ ਹੋਰ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕੀਤਾ। ਜਿਹੜਾ ਇੱਕ ਕੌਮੀ ਟੀ.ਵੀ. ਲਈ ਯੋਗ ਨਹੀਂ ਸੀ।
    ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਜੁਆਨੀ ਬੇਰੁਜਗਾਰ ਹੈ। ਕੰਮ ਨਾ ਮਿਲਣ ਕਾਰਨ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਧਾੜਾਂ ਕਨੇਡਾ ਆਦਿ ਬਾਹਰਲੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵੱਲ ਵਹੀਰਾਂ ਪਾਈ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਰੁਜਗਾਰ ਦੇ ਸਾਧਨ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹਨ। ਕੇਂਦਰ ਨੇ ਪਹਾੜੀ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਛੋਟ ਦੇ ਰੱਖੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਸੱਨਅਤ ਬਹੁਤੀ ਹਿਮਾਚਲ ਵੱਲ ਚਲੀ ਗਈ ਹੈ। ਬੱਦੀ (ਹਿਮਾਚਲ) ਵਿੱਚ ਤਾਂ ਤਕਰੀਬਨ ਸਾਰੀ ਦਸਤਕਾਰੀ ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਹੀ ਗਈ ਹੈ। ਕੇਂਦਰ ਪੰਜਾਬ ਪ੍ਰਤੀ 1997 ਤੋਂ ਸੁਹਿਰਦ ਨਹੀਂ ਇਸ ਕਰਕੇ ਉਹ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਗੱਲ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸੁਣ ਰਿਹਾ। ਹਰਿਆਣੇ ਕੋਲ ਫਰੀਦਾਬਾਦ, ਗੁਰੂਗਰਾਮ (ਗੁੜਗਾਉਂ) ਹਨ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜੁਆਨਾਂ ਨੂੰ ਉੱਥੇ ਕਾਫੀ ਰੁਜਗਾਰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਕਿਸਾਨੀ ਫਸਲਾਂ ਦੇ ਮੁੱਲ ਸਹੀ ਨਾ ਮਿਲਣ ਕਾਰਨ ਕਰਜਈ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਫਸਲਾਂ ਦੇ ਭਾਅ ਸੂਚਕ ਅੰਕ ਅਨੁਸਾਰ ਨਹੀਂ ਮਿੱਥੇ ਜਾਂਦੇ। ਰੇਅ ਤੇਲ ਤੇ ਭਾਅ ਨਿੱਤ ਵਧਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਕੇਂਦਰ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਕਣਕ ਤੇ ਝੋਨੇ ਦੇ ਮੁੱਲ ਵਿੱਚ ਮਾਮੂਲੀ ਵਾਧਾ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਸੂਚਕ ਅੰਕ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਜੋੜਦੀ। ਧਰਤੀ ਛੋਟੇ-ਛੋਟੇ ਟੁਕੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡੀ ਗਈ। ਇਸ ਤੇ ਮਸ਼ੀਨੀ ਖੇਤੀ ਮੁਸ਼ਕਲ ਤੇ ਮਹਿੰਗੀ ਪੈਂਂਦੀ ਹੈ। ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਅੱਧੇ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮੈਂਬਰ ਖੇਤੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਗਏ ਹੋਣਗੇ, ਪਰ ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਫਸਲਾਂ ਦੇ ਮੁੱਲ ਬਾਰੇ ਖੁੱਲ ਕੇ ਗੱਲ ਹੀ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ। ਸਗੋਂ ਸੱਨਅਤਾਂ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਗੱਲ ਹੀ ਸੁਣਦੇ ਹਨ। ਸਵਾਮੀ ਨਾਥਨ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੀਆਂ ਸਿਫਾਰਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਨਾ ਮੰਨਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਵਿੱਚ ਕਹਿ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਵਿਜੈ ਜੌਲੀ ਤੇ ਅਜਿਹੇ ਕਾਰਕੁੰਨਾਂ ਦੀਆਂ ਬਹਿਸਾਂ ਨਾਲ ਅੱਲੜ ਜੁਆਨੀ ਫੇਰ ਵਰਗਲਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਹੋਵੇ, ਉਹ ਕਿਸਾਨੀ ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਬਾਰੇ ਚੰਗੀ ਪਾਲਿਸੀ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦੀ।
    25 ਤੋਂ 28 ਦਸੰਬਰ ਤੱਕ ਸਹਿਬਜਾਦਿਆਂ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਦਾ ਸਮਾਂ ਹੈ। ਇਸ ਹਫਤੇ ਨੂੰ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਕਾਲਾ ਹਫਤਾ ਕਹਿ ਕੇ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਾਰੀਆਂ ਪਾਰਟੀਆਂ ਨੇ ਫੈਸਲਾ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਤੇ ਦੂਸ਼ਣਬਾਜ਼ੀ ਕਰਨ ਲਈ ਸਭਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਕਰਨਗੇ। ਇਹ ਚੰਗੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਦੂਸ਼ਣਬਾਜ਼ੀ ਨਹੀਂ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ। ਪਰ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੀ ਕਾਨਫਰੰਸ਼ ਦੇ ਨਜਦੀਕ ਲੱਗੀ ਸਟਾਲ ਤੇ "ਗੈਰਤ" ਰਸਾਲੇ ਦੀਆਂ ਕੁੱਝ ਕਾਪੀਆਂ ਵੇਚੀਆਂ ਗਈਆਂ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਟਾਈਟਲ ਤੇ ਬੁਰਹਾਨਬਾਨੀ ਤੇ ਸ. ਬੇਅੰਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਕਾਤਲ ਜਗਤਾਰ ਸਿੰਘ ਹਵਾਰਾ ਦੀਆਂ ਫੋਟੋਆਂ ਸਨ। ਪੁਰਾਣੇ ਰਸਾਲੇ ਵਿੱਚ ਖਾਲਿਸਤਾਨ ਬਾਰੇ ਵੀ ਕੁੱਝ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਨਿਊਜ਼ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਚੈਨਲ ਨੇ ਰੌਲਾ ਪਾ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਖਾਲਿਸਤਾਨ ਪੱਖੀ ਤੇ ਬੁਰਹਾਨਬਾਨੀ ਦੀਆਂ ਫੋਟੋਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਪੁਰਾਣਾ ਰਸਾਲਾ ਸੀ ਦੋ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਛਪਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਇਸ ਤੇ ਕੋਈ ਇਤਰਾਜ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ। ਟੀ.ਵੀ. ਦੇ ਰਿਪੋਰਟਰ ਖ਼ਬਰਾਂ ਭਾਲਦੇ ਹੀ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਖ਼ਬਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲ ਗਈ। ਟੀ.ਵੀ. ਤੇ ਬਹਿਸਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈਆਂ। ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਦੀ ਵੇਰਵਾ ਫੇਰ ਚੱਲ ਪਿਆ।
    ਸ. ਸਿਮਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਮਾਨ ਖਾਲਿਸਤਾਨ ਦੀ ਮੰਗ ਦੇ ਸਮਰਥੱਕ ਹਨ। ਉਹ ਵਿਧਾਨਿਕ ਢੰਗ ਨਾਲ ਖਾਲਿਸਤਾਨ ਦੀ ਮੰਗ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੇ ਼ਕਈ ਵਾਰ ਮੁਕੱਦਮੇ ਦਰਜ਼ ਹੋਏ। ਚਲਾਣ ਵੀ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਗਏ, ਪਰ ਸ਼ਾਤ ਮਈ ਢੰਗ ਨਾਲ ਖਾਲਿਸਤਾਨ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਨ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਦੇ ਸਜਾ ਨਹੀਂ ਹੋਈ। ਉਹ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਘੋਲ ਦੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ, ਨਾ ਹੀ ਇਸ ਵਿੱਚ ਆਸ਼ਾ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਵਿਧਾਨ ਅਨੁਸਾਰ ਹਰ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਬੋਲਣ ਦੀ ਖੁੱਲ੍ਹ ਹੈ ਤੇ ਉਹ ਆਪਣੀ ਮੰਗ ਰੱਖ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅਜੇ ਤੱਕ ਸਜਾ ਨਾ ਹੋਣ ਦੀ ਇਹੋ ਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਘੋਲ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਆਸ਼ਾ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦੇ। ਖਾਲਿਸਤਾਨ ਦੀ ਗੱਲ ਨੂੰ ਬੀ.ਜੇ.ਵੀ. ਜਾਂ ਸੰਘ ਵੱਲੋਂ ਉਛਾਲਣਾ ਵਾਜਿਬ ਨਹੀਂ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਹ ਆਪ ਖਾਲਿਸਤਾਨ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਿਹੜਾ ਹੁਣ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ। ਪਿੱਛੇ ਜਿਹੇ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸ. ਕ੍ਰਿਪਾਲ ਸਿੰਘ ਬੰਡੂਗਰ ਨੇ ਕਹਿ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਕਿ ਖਾਲਿਸਤਾਨ ਦੀ ਗੱਲ ਕੋਈ ਜੁਰਮ ਨਹੀਂ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸੇ ਕਾਰਨ ਹੀ ਆਰ.ਐਸ.ਐਸ. ਨੇ ਉਨਾਂ ਦੀ ਵਿਰੋਧਤਾ ਕੀਤੀ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਦੁਬਾਰੇ ਨਹੀਂ ਬੰਨਣ ਦਿੱਤਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਅਕਾਲੀ ਸਿਆਸਤ ਤੇ ਸੰਘ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੈ।
    ਆਰ.ਐਸ.ਐਸ. ਦੇ ਸੰਚਾਲਣ ਸ੍ਰੀ ਮੋਹਨ ਭਾਗਵਤ ਤਾਂ ਆਪ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਾਸੀ ਸਾਰੇ ਹਿੰਦੂ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂ, ਮੁਸਲਮਾਨ, ਸਿੱਖ, ਇਸਾਈ ਤੇ ਜੈਨੀਆਂ ਦਾ ਵੱਖਰਾਂ ਧਰਮ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਵ ਹਿੰਦੂ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸ੍ਰੀ ਵਿਜੈ ਤੋਗੜੀਆ ਇਸ ਗੱਲ ਨੂੰ ਹੋਰ ਉਛਾਲਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਇਸ ਤੋਂ ਵੀ ਜਿਆਦਾ ਸ਼ਖਤ ਹਨ ਤੇ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਹਿੰਦੁ ਰਾਸ਼ਟਰ ਬਣਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਮਾਇਕ ਸਾਧਨ ਬਹੁਤ ਹਨ ਤੇ ਪੈਸੇ ਦੇ ਜੋਰ ਨਾਲ ਦੂਜੇ ਧਰਮਾਂ ਨੂੰ ਨਿਗਲਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਬੀ.ਜੇ.ਪੀ. ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਬੀਫ ਦੀ ਵਿਰੋਧਤਾ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਇਹਦੇ ਮੰਤਰੀ ਆਪ ਬੀਫ ਖਾਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਗੋਆ ਅਰਾਂਣਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਆਦਿ ਸੂਬਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬੀਫ ਖਾਣ ਦੀ ਖੁੱਲ ਹੈ। ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਬੀਫ ਬਾਹਰ ਭੇਜਣ ਤੇ ਭਾਰਤ ਪਹਿਲੇ ਜਾਂ ਦੂਜੇ ਨੰਬਰ ਤੇ ਹੈ। ਲਵ ਜਹਾਦ ਵਿਰੁੱਧ ਹਿੰਦੂ ਵਿਸ਼ਵ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਤੇ ਬੀ.ਜੇ.ਵੀ. ਸਰਗਰਮ ਹਨ। ਸ੍ਰੀ ਮੋਹਨ ਭਾਗਵਤ ਤੇ ਵਿਜੈ ਤੋਗੜੀਆ ਦੇ ਬਿਆਨ ਖਾਲਿਸਤਾਨ ਪੱਖੀਆਂ ਨੂੰ ਬਲ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਜੇਕਰ ਹਿੰਦੂ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਨਗੇ ਤਾਂ ਖਾਲਿਸਤਾਨ ਪੱਖੀ ਖਾਲਿਸਤਾਨ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਨ ਤੋਂ ਹਟ ਨਹੀਂ ਸਕਦੇ। ਕਾਨੂੰਨੀ ਤੌਰ ਤੇ ਵਿਧਾਨ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਹਿਣ ਵਿਰੁੱਧ ਕੋਈ ਦੋਸ਼ ਨਹੀਂ ਬਣਦਾ।
    ਪੁਰਾਣੇ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ 1930 ਤੱਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਕੋਈ ਗੱਲ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। 1937 ਵਿੱਚ ਅਣਵੰਡੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਚੋਣ ਸਮੇਂ ਮੁਸਲਿਮ ਲੀਗ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਸੀਟ ਜਿੱਤ ਸਕੀ ਸੀ। ਸਰ ਸਿਕੰਦਰ ਹਿਯਾਤ ਫਿਰਕੂ ਮੰਗਾਂ ਦੇ ਵਿਰੋਧੀ ਸਨ। ਕਈ ਤਾਂ ਇਹ ਵੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜੇ ਸਰ ਸਿਕੰਦਰ ਹਿਯਾਤ ਜਿਉਂਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਤਾਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਪਰ ਸ੍ਰੀ ਮਹਾਸਾ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਤੇ ਹੋਰ ਲੀਡਰਾਂ ਨੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਨ ਕਾਰਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਮੰਗ ਤੇਜ ਹੁੰਦੀ ਗਈ। ਅਖੀਰ ਨੂੰ ਸਰ ਖਿਜ਼ਰ ਹਿਯਾਤ ਕੰਟਰੋਲ ਨਾ ਕਰ ਸਕੇ ਤੇ ਮੁਸਲਮ ਲੀਗ ਹਾਵੀ ਹੋ ਗਈ। ਜਿਹੜੀ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਵੰਡ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣੀ। ਆਰ.ਐਸ.ਐਸ ਤੇ ਬੀ.ਜੇ.ਵੀ. ਨੂੰ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਫਿਰਕੂ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਹਵਾ ਨਾ ਦੇਣ। ਕਨੇਡਾ ਅਮਰੀਕਾ ਬਾਹਰਲੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਧਰਮਾਂ ਦੇ ਲੋਕ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਕਨੇਡਾ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਕਿੰਨੇ ਹੀ ਐਮ.ਪੀ. ਬਣੇ ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਪੰਜ ਵਜ਼ੀਰ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਵੱਖੋ ਵੱਖ ਧਰਮਾਂ ਦਾ ਗੁਲਦਾਸਤਾ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਦਾ ਅਪਮਾਨ ਨਾ ਹੋਵੇ ਸਭ ਬਰਾਬਰ ਰਹਿਣ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਖਾਲਿਸਤਾਨ ਵਰਗੀਆਂ ਮੰਗਾਂ ਉਠਦੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ।
 

ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਧਾਲੀਵਾਲ,
ਰਿਟ: ਐਸ.ਐਸ.ਪੀ.,
ਪੀਰਾਂ ਵਾਲਾ ਗੇਟ, ਸੁਨਾਮ
ਮੋਬ: 98150-37279

1 Jan. 2018